Дунёдаги қуролли можаролар сони рекорд даражага етди

Швециянинг Уппсала университети олимлари 2023 йил дунёда рекорд даражадаги қуролли можаролар содир бўлганини маълум қилди: 59 та уруш ва давлатлар иштирокидаги тўқнашувлар.

Бу 1946 йилда маълумотлар йиғиш бошланганидан бери максимал кўрсаткичдир.

Аввалги юқори натижалар 2020 ва 2022 йилларда кузатилган бўлиб, ушбу йилларда жами 56 та можаро кузатилган.

Шу билан бирга, таҳлилчиларнинг қайд этишича, 2022 йилга нисбатан уруш ва тўқнашувлар оқибатида ҳалок бўлганлар сони икки баравар камайган, бу асосан Эфиопиянинг Тиграй минтақасида ўта қонли урушнинг тугаши билан боғлиқ.

«Бироқ биз ҳали ҳам бир қанча фавқулодда ҳалокатли урушлар давом этаётганини кўришимиз мумкин, масалан, ўтган йили деярли 71 000 кишининг ҳаётига зомин бўлган Украинадаги уруш ва Исроилнинг ҲАМАСга қарши уруши, UDP 2023 йилда 22 000 дан ортиқ ўлимни қайд этган», - дейди таҳлилчи Шон Девис.

2023 йилда тўққизта уруш (йилига 1000 дан ортиқ одамнинг ҳаётига зомин бўлган можаролар) бўлган. Кўпгина урушлар Африкада содир бўлган, 2023 йилда бошланган Судандаги фуқаролар уруши Украина ва Исроил-Фаластиндаги урушлардан кейин йилнинг учинчи энг ҳалокатли можаросига айланди.

Кўпгина можароларда тинч аҳоли ҳам урушаётган томонлар томонидан нишонга олинади. USDP ўтган йили тинч аҳолига нисбатан бир томонлама зўравонлик туфайли ўлимларнинг умумий сонининг камайишини қайд этган бўлсада, минглаб тинч аҳоли Судан, Буркина-Фасо, Исроил ва Мянмадаги можароларда ушбу турдаги зўравонлик қурбони бўлди. Умуман олганда, ушбу турдаги мақсадли зўравонлик натижасида 10 000 дан ортиқ тинч аҳоли ўлими қайд этилган.

«Тўққизинчи йилдирки, ИШИД, яъни Даэш номи билан ҳам танилган, бир томонлама зўравонлик натижасида энг кўп тинч аҳолини ўлдирган гуруҳ бўлди, бироқ умумий сони ўтган йилга нисбатан кескин камайган. Гуруҳ 16 давлатда фаол бўлган. Бу ерда улар отишмалар ва йирик мувофиқлаштирилган худкуш портлашлар каби турли хил тадбирларни амалга оширдилар », деди Тереза Петтерссон, USDP катта таҳлилчиси ва лойиҳа менежери.

Аксарият нодавлат можаролар Лотин Америкасида, асосан Мексика ва Бразилияда содир бўлади. Бу ерда зўравонлик ва гиёҳвандлик сабаб тўқнашувлар келиб чиқади.