Ҳиндистон ва Хитой ўртасида ҳудудий тортишув: гап нима ҳақида?
Аэропортда хитойлик чегарачилар томонидан ушлаб қолинган аёл воқеаси муаммонинг қайта юзага чиқишига сабаб бўлди.
Ҳиндистон ва Хитой ўртасида янги ҳудудий келишмовчилик авж олди.
Хитой Аруначал-Прадеш штати ҳудудини ўзиникидек ҳисоблайди ва уни Жанубий Тибет ёки Зангнан деб атайди.
Ҳиндистоннинг шарқий штати Аруначал-Прадешдан бўлган аёлнинг ҳуқуқлари Хитой расмийлари томонидан топталгани иддао қилинган. Натижада бир неча ойлик тинчликдан сўнг, Ҳиндистон ва Хитой яна оғзаки можарога киришди.
Према Ванжом Тҳонгдок Буюк Британияда яшайди ва уЯпонияга кетаётган эди. У 21 ноябрь куни Шанҳай Пуду халқаро аэропортида уч соатлик транзит учун тўхтади.
Тҳонгдокнинг айтишича, Шанҳай аэропорти ходимлари уни 18 соат давомида ушлаб турган ва ҳуқуқларини бузган. Сабаби сифатида унинг Ҳиндистон паспортида туғилган жойи сифатида Аруначал-Прадеш қайд этилгани кўрсатилган. Хитой Аруначал-Прадешни ўз ҳудуди — Жанубий Тибет (Зангнан) деб ҳисоблайди.
Тҳонгдокнинг айтишича, аэропорт ходимлари унинг Ҳиндистон паспортини “кучга эга эмас” деб айтиб, Аруначал-Прадеш Хитойники эканини даъво қилишган.
Аёл шундай дейди: “Мен аллақачон иммиграция назоратидан ўтиб, хавфсизлик текшируви томон кетаётган эдим. Шу пайт бир ходим келиб, паспортимни кўриб "Индиа! Индиа!" деб бақира бошлади ва мени алоҳида четга олди.”
Тҳонгдок ундан нега ушлаб қолаётганини сўраганида, ходим: “Ҳиндистон паспортинг яроқсиз. Сен Аруначал-Прадешда туғилгансан. Аруначал Хитойники, паспортингда хато маълумот ёзилган” деган.
Тҳонгдок жавобан: “Аруначал Ҳиндистоннинг бир қисми. Мен ҳеч қачон унинг Хитойга тегишли эканини эшитмаганман,” деган. Унинг айтишича, унга қанча вақт ушлаб туришлари ҳақида ҳам ҳеч қандай маълумот берилмаган.
Аёлнинг айтишича, Буюк Британиядаги дўсти ёрдамида у Ҳиндистон консуллиги билан боғланган. Кейин эса Ҳиндистон расмийлари уни кечаси Шанҳайдан учиб кетадиган рейсга кузатиб қўйишган.
The Indian Express газетаси хабар беришича, Тҳонгдок ўтган йил октябр ойида ҳеч қандай муаммосиз Шанхай Пудо халқаро аэропортидан ўтган. Бу сафар нима учун бундай ҳолат келиб чиққани номаълум.
2024 йил охиридан бери икки давлат муносабатларни қайта тиклашга ҳаракат қилмоқда. Моди ва Си Цзинпин Қозонда назорат чизиғи бўйлаб қўшинларни ажратиш жараёнида учрашишганди.
Август ойида Хитой ташқи ишлар вазири Ван И Ҳиндистонга ташриф буюрганда, Моди икки давлат ўзаро бир-бирининг манфаатларини ҳурмат қилаётгани ва муносабатларда барқарор тараққиёт борлигини таъкидлаб ўтган эди. Август ойнинг охирида Моди етти йилдан ичида илк бор Хитойга ташриф буюриб, Си билан музокаралар ўтказган эди.