Ҳиндистонда мусулмонлар норози бўлган кодекс қабул қилинди

Ҳиндистон бош вазири Нарендра Модининг ҳинд миллатчи партияси томонидан бошқариладиган Ҳиндистоннинг кичик шимолий штати Уттараханд динга оид фуқаролик қонунларини бошқа штатлар шаблон сифатида ишлатилиши мумкин бўлган ягона Фуқаролик Кодексига алмаштириш тўғрисидаги қонун лойиҳасини қабул қилди.

Чоршанба куни Уттараханд қонун чиқарувчи органи томонидан муҳокама қилинган қонун лойиҳаси, Модининг Бҳаратия Жаната партияси (БЖП) штатда кўпчиликни ташкил этгани сабабли қабул қилинди.

Аммо кўпчилик мусулмонлар буни ўз динларини жиловлаш, кўпхотинлик каби асрлик одатларга аралашиш деб билдилар.

Ягона фуқаролик кодекси нима?

Турли динлардан бўлган ҳиндлар ўз эътиқодларига хос қонунларга риоя қилишлари ёки дунёвий кодексни танлашлари мумкин. Инсон қачон ва қанча одам билан турмуш қуриши, никоҳни қандай тугатиш ва меросга оид қонунлар динга қараб фарқ қилади. Аммо ҳозир муҳокама қилинаётган кодекс эса ҳамма учун бир хил қоидалар тўпламини назарда тутади.

Янги қонун бўйича қоидалар

У аввало кўпхотинлиликни таъқиқлайди, аммо ислом динига кўра, эркакнинг тўрттагача хотин олишига рухсат берилган.

У эркаклар ва аёлларнинг турмуш қуриши учун минимал ёшни белгилайди. Эркакларга 21 ёшда, аёлларга эса 18 ёшда турмуш қуришга рухсат берган бўлса-да, кодексдан ташқари мусулмонлар ва бошқа жамоалар учун ҳеч қандай чеклов йўқ.

Бу кодекс одамларнинг қариндошлари, шу жумладан амакиваччалари, амакилари, холалари билан турмуш қуришини таъқиқлайди, лекин бу кўплаб жамоаларда рухсат этилади.

У аёл ва эркакка тенг мерос ҳуқуқини беради.

Миллий миқёсда биринчи бўлиб, у танқидчиларнинг фикрича, ҳукуматнинг шахсий ҳаётга аралашуви ва жонли муносабатларни тартибга солишга ҳаракат қилади. Қонун агар икки киши оилавий муносабатларга киришганидан кейин бир ой ичида ҳокимиятга хабар бермаганлик учун қамоқ ёки жаримани таклиф қилади.

Нега ҳозир?

Миллий код БЖПнинг учта асосий ваъдаларидан бири ва бажарилмаган ягона ваъдадир.

Қолган иккитаси 2019 йилда мусулмонлар кўп яшовчи ягона Жамму ва Кашмир вилоятининг мухториятини олиб ташлаш ва 1992 йилда ҳинду радикаллари томонидан вайрон қилинган кўп асрлик масжид ўрнига ҳинд худоси Рам учун ибодатхона қуриш эди.

БЖП ўнлаб йиллар давомида миллий кодексни ваъда қилган ва уни ҳатто алоҳида штатларда ҳам жорий этиш, май ойига қадар қайта сайланиш учун Модининг ҳиндлар орасида машҳурлигини ошириши кутилмоқда.
Ҳозирги вақтда мамлакат ҳиндлари, мусулмонлари, насронийлари ва бошқа озчилик гуруҳлар ўзларининг шахсий қонунлари ва урф-одатларига ёки никоҳ, ажралиш, фарзандликка олиш ва мерос бўйича дунёвий кодексга амал қилишади.

Уттараханднинг кўпхотинлилик ва бошқа мусулмон урф-одатларини таъқиқловчи ҳаракати, Ҳиндистоннинг 200 миллионлик мусулмонларининг қаршиликларига қарамай, БЖП томонидан бошқариладиган бошқа штатларга ҳам худди шундай йўл очиши кутилмоқда.

"Ягона Фуқаролик Кодекси ҳар кимга ҳеч қандай камситишсиз тенглик ҳуқуқини беради", дейди штат бош вазири Пушкар Сингх Дҳами. Дҳамининг сиёсий ёрдамчиси БЖП кўпчиликка эга бўлган штат ассамблеяси қонун лойиҳасини қабул қилганини тасдиқлади.

Ҳиндистон Конституцияси доирасидаги кодекс никоҳ, ажралиш, таъминот, мерос, фарзандликка олиш ва меросхўрликка раҳбарлик қилувчи қонунларнинг диний талқинига чек қўяди.

Дҳамининг таъкидлашича, бу "аёлларнинг хавфсизлигини таъминлайди ва уларга куч беради".

Кодекс ҳар иккала жинс учун энг кам никоҳ ёшини белгилайди. У ажрашиш, мулкдан улуш олиш масалалари бўйича эркаклар ва аёлларнинг тенг ҳуқуқларини кафолатлайди ва асраб олинган, никоҳдан ташқари туғилган болаларга ҳуқуқларни таклиф қилади.