БМТда уруш ҳудудларида ўлдирилган тинч аҳоли сони кўпайгани танқид қилинди

Қуролли тўқнашувлар ва уларнинг гуманитар инқирози оқибатида ҳалок бўлган тинч аҳоли сони кескин ошган. БМТ ўтган йили уруш ҳудудларида 17000 га яқин тинч аҳоли вакиллари ҳалок бўлганини маълум қилиб, жумладан, Украинанинг ўзида деярли 8000 киши ҳалок бўлганини қайд этди. Бу кўрсаткич ўтган йилга нисбатан кескин 53 фоизга ўсган. 

БМТ Бош котиби Aнтониу Гутерриш сешанба куни Украина ва Судандаги урушда ҳалок бўлганлар сони, Эфиопиядаги мактаблар вайрон қилингани ва Суриядаги сув инфратузилмасига етказилган зарарни тилга олиб, "дунё тинч аҳолини ҳимоя қила олмаяпти", деди.

“Тинч аҳоли узоқ вақт давомида қуролли можароларнинг ҳалокатли оқибатларидан азият чекмоқда”, деди Гутерриш. "Уларни ҳимоя қилиш ваъдамизга амал қилиш вақти келди." 

"Тинчлик - энг яхши ҳимоя шаклидир", дея қўшимча қилган Бош котиб.

БМТнинг 2022 йилда қуролли можароларда тинч аҳолини ҳимоя қилиш бўйича ҳисоботида келтирилишича,  қайд этилган тинч аҳоли ўлими 53 фоизга ошиган ва можаролар туфайли мажбуран кўчирилганлар сони кўпайиб, янги “рекорд” ўрнатган.

Бутун дунё бўйлаб “можаролар, зўравонликлар, инсон ҳуқуқларининг бузилиши ва таъқиблар туфайли” ўз уйларини тарк этишга мажбур бўлган қочқинлар сони 100 миллион кишига етди, дея қўшимча қилди БМТ раҳбари.

Россиянинг БМТдаги элчиси Василий Небензя билан ёнма-ён ўтирган Гутерришнинг айтишича, БМТнинг уруш зоналарида тинч аҳолига бўлган муносабат бўйича олиб борган тадқиқотлари шуни кўрсатдики, 117 миллиондан ортиқ одам, биринчи навбатда, уруш туфайли очлик билан юзма-юз келган.
Бир йилдан ортиқ вақт давомида Россия босқинига қарши курашаётган Украинанинг ўзида БМТ 8000 га яқин тинч аҳоли ўлими ва 12500 дан ортиқ жароҳатланиш ҳолатларини қайд этган, аммо ҳақиқий рақамлар бундан анча юқори бўлиши мумкин.
БМТ Хавфсизлик Кенгашининг йиғилишида Украинанинг Ғарбдаги тарафдорлари ва Россия ўртасидаги савдо-сотиқ қораланди, бу борадаги кўрсаткичлар динамикаси ўтган йили рус армияси босқинидан бери мунтазам ортиб бормоқда.

Франциянинг БМТдаги элчиси Николя де Ривьер эса Россиянинг Украинада, шунингдек, Марказий Aфрика Республикаси ва Малида “Вагнер” хусусий ҳарбий компанияси жангарилари содир этган ҳуқуқбузарликларни алоҳида таъкидлади.

Aмерика Қўшма Штатлари элчиси Линда Томас-Гринфилднинг айтишича, тинч аҳоли ўлимининг кўпайиши Украинадаги урушнинг инсоний қурбонларини кўрсатади.

Элчи, шунингдек, Россияни Aфрика ва Яқин Шарқдаги миллионлаб одамларни “Украинада озиқ-овқатдан уруш қуроли сифатида” фойдаланиб, бир неча ой давомида Украинадан ғалла жўнатмаларини тўсиб қўйган ҳолда озиқ-овқат хавфсизлигига таҳдид солишда айблади.

Унинг сўзларига кўра, 17 май куни икки ойга узайтирилган Қора денгиз портларидан Украина ғалласини жўнатиш имконини берувчи келишув “дунёга умид нури” бўлган.

Россиянинг БМТдаги элчиси Небензя Қора денгиз бўйича келишув бўйича жўнатилган 30 миллион тоннадан ортиқ доннинг жуда оз қисми ривожланаётган мамлакатларга кетганини ва Россиядан ўғитнинг асосий таркибий қисми бўлган аммиак жўнатилаётганини таъкидлади. 

Сешанба куни Хавфсизлик Кенгаши олдида сўзга чиққан Халқаро Қизил Хоч қўмитаси президенти Мирьяна Сполярич-Эггер аъзоларга "биз тинчгина гаплашиб ўтирган бир пайтда дунё бўйлаб можаролар ҳудудларидаги сон-саноқсиз тинч аҳоли дўзах азобларини бошдан кечирмоқда", деди.

“Исталган дақиқада навбатдаги ракета уларнинг уйини, мактабини, шифохонасини ва ундаги барча одамларни йўқ қилиши мумкин”, деди у.

"Исталган ҳафтада улар озиқ-овқат ёки дори-дармонларсиз қолиши мумкин."

Май ойида кенгашга раислик қилган Швейцария президенти Aлен Берсе можаронинг барча томонлари халқаро гуманитар қонунларга риоя қилишлари шартлигини айтди.

“Можаролар очликнинг асосий омилидир. Борган сари кўпроқ одамлар ўткир озиқ-овқат етишмовчилигига дуч келмоқда", уларнинг аксарияти Конго Демократик Республикаси, Судан ва Соҳил каби можаро зоналарида "ёки зўравонлик эндемик бўлган Ҳаити каби ҳудудларда", деган Ален Барсе.