Ўзбекистонни ЖСТга аъзоликдан сўнг нималар кутмоқда?
Баъзи соҳалар учун ижобий таъсир бўлиши мумкин. Буларга автомобилсозлик саноати, кимё сектори ва тўқимачилик экспорти киради.
Ўзбекистон ЖСТга аъзо бўлса, мамлакатни нима кутади?
Ўзбекистон Жаҳон Савдо Ташкилотига аъзо бўлиш бўйича музокараларнинг якуний босқичида: у ўз позицияларини фақат иккита давлат билан мувофиқлаштириши керак.
Мамлакат 2026 йил март ойига қадар ташкилотнинг тўлақонли аъзосига айланиши кутилмоқда. Шу муносабат билан ижтимоий тармоқларда турли мунозаралар қизғин давом этмоқда. Асосий саволлардан бири: автомобильлар ҳақиқатан ҳам арзонлашадими?
Иқтисодчи Шуҳрат Бобохўжаев ўз фикрлари билан ўртоқлашди.
Ўзбекистон 1994 йилда ЖСТга аъзо бўлиш учун ариза берган эди. Ўшандан бери ташкилотга қизиқиш бир неча бор пасайди. Мутахассиснинг сўзларига кўра, бунга ҳам ички ривожланиш устуворликлари, ҳам ташқи омиллар таъсир кўрсатди. Унинг таъкидлашича, ЖСТнинг халқаро савдодаги роли сўнгги йилларда пасайган.
"Халқаро санкциялар туфайли кўплаб механизмлар ишламай қолди. Бунга мисол сифатида ЖСТ қоидаларини бузадиган Россияга қарши иқтисодий санкцияларни келтириш мумкин", дейди Бобохўжаев. Вазият 2024 йилда ўзгарди. Август ойида Президент Шавкат Мирзиёев Нукусда тадбиркорлар билан суҳбатда 2026 йилда ЖСТга қўшилиш йўлида "катта қадамлар" бошланганини ва ички бозорда тенг рақобатни таъминлаш зарурлигини эълон қилди.
"Республика ниятларининг жиддийлиги ҳукумат ҳужжатининг қабул қилиниши ва Халқаро савдо маркази томонидан бошланган қўллаб-қувватлаш лойиҳаси билан тасдиқланади", деб таъкидлади эксперт.
Мутахассиснинг сўзларига кўра, баъзи соҳалар учун ижобий таъсир кутилмоқда. Буларга автомобилсозлик саноати, кимё сектори ва тўқимачилик экспорти киради. Истеъмолчилар учун, Бобохўжаевнинг таъкидлашича, ЖСТга аъзо бўлиш ҳақиқатан ҳам фойда келтириши мумкин:
"Одамлар ички монополиялар, протектсионистик сиёсат, юқори нархлар ва паст рақобатдан чарчаган."
"Шу билан бирга, Ўзбекистоннинг ЖСТга аъзо бўлиши республика учун жуда муҳим бўлган қишлоқ хўжалиги савдосини ривожлантиришга ва қишлоқ хўжалиги секторини қўллаб-қувватлаш механизмини шакллантиришга қандай таъсир кўрсатишини олдиндан айтиш қийин", деб таъкидлади Бобохўжаев.
Маҳаллий бизнес учун хавфлар
Кўпчилик учун ЖСТга аъзо бўлиш жадал модернизация, харажатларни оптималлаштириш ва юқори сифат стандартларига эҳтиёжни англатади.
"Маҳаллий ишлаб чиқарувчилар Россия ва Қозоғистон бозорларига эркин кириш имкониятига эга бўладилар, шунингдек, инвестициялар ва технологияларга янада қулайроқ кириш имкониятига эга бўладилар."