АҚШ иқтисодиёти жар ёқасидами?
Иқтисодчилар сўровида АҚШда кейинги бир йил ичида рецессия (иқтисодий инқироз) эҳтимоли 45 фоиз деб баҳоланган.
АҚШ иқтисодиётида потенциал инқироз аломатлари кузатилмоқда. Иқтисодчиларнинг фикрича, Доналд Трампнинг иқтисодий сиёсати нафақат АҚШ, балки бутун дунё иқтисодиётига ҳам салбий таъсир кўрсатиши мумкин.
Гарчи Трамп бож тарифларини 90 кунга тўхтатиб туриш ҳақида қарор чиқарган бўлса-да, бу иқтисодий ўсишга сезиларли таъсир кўрсатмади. Хитой билан давом этаётган савдо уруши эса АҚШдаги бизнес муҳитининг заифлашишига олиб келмоқда.
Трампнинг тарифлари туфайли дунёдаги савдо-сотиқ муносабатлари анча таранглашиб қолган. Ҳиндистон эса айни пайтда Хитой ва АҚШ билан кучли алоқаларни сақлаб турган давлат сифатида иқтисодий инқироздан энг кам зарар кўриши мумкин бўлган мамлакат ҳисобланмоқда.
Иқтисодчилар ва инвесторлар иқтисодий инқироз ҳақида нима дейди?
The Conference Board номли дунё давлатларининг иқтисодий кўрсаткичларини ўрганадиган халқаро ташкилотга кўра, сўнгги 18 ой ичида АҚШнинг 15 ойлик кўрсаткичи пасайган бўлиб, бу иқтисодий ўсиш суръатларининг сустлашганидан далолат беради. “Рейтерс” томонидан ўтказилган сўнгги иқтисодчилар сўровида АҚШда кейинги бир йил ичида рецессия (иқтисодий инқироз) эҳтимоли 45 фоиз деб баҳоланган. Бу эса 2023 йил декабридан бери энг юқори кўрсаткичдир. Мазкур прогнозга асосий сабаб сифатида Трампнинг янги бож тарифлари кўрсатилмоқда.
2000 йилдан буён АҚШ бир неча иқтисодий инқирозларни бошдан кечирган. Масалан, 2007 йил декабрда бошланган ва 18 ой давом этган, тарихда “Буюк инқироз” номи билан танилган даврда ялпи ички маҳсулот (ЯИМ) 4 фоизга пасайган ва ишсизлик 10 фоизга етган. Шунингдек, КОВИД-19 пандемияси даврида, 2020-йилда ЯИМ 19,2 фоизга қисқарган ва ишсизлик даражаси 14,7 фоизга кўтарилган.
Ҳиндистон иқтисодиёти қандай йўл тутмоқда?
Ҳиндистондаги вазият мутлақо бошқача. АҚШда иқтисодий таназзул юз берганида, ишсизликнинг ортишидан азият чекилади, бироқ давлат томонидан бериладиган нафақалар кўплаб ишчиларнинг молиявий йўқотишларини қоплашда ёрдам беради. Бунга қарама-қарши равишда, Ҳиндистонда иш ўринларининг йўқолиши кўпинча ишчиларни қишлоқ хўжалиги ёки норасмий секторларга қайтишга мажбур қилади. Бу эса нафақат ишсизлик даражасининг ортишига, балки тўлиқ банд бўлмаган меҳнат муаммосининг кучайишига ҳам олиб келади.
Бундан ташқари, АҚШдаги иқтисодий инқироз халқаро молиявий аҳволни кескинлаштириши мумкин бўлса, Ҳиндистондаги инқироз асосан минтақавий савдо ва хомашё талабига таъсир кўрсатади.