Истанбулдаги "Кичик Қиёмат", Маннон Уйғур ва Руслан Шарипов

10 сентябр санаси билан боғлиқ хабарлар.

Бутунжаҳон ўз жонига қасд қилишнинг олдини олиш куни ёки Бутунжаҳон ўз жонига қасд қилишнинг олдини олиш куни халқаро сана бўлиб, у бутун дунё бўйлаб ўз жонига қасд қилишнинг олдини олиш бўйича тадбирларни тарғиб қилиш мақсадида 2003 йилдан бери ҳар йили 10 сентябрда нишонланади. 2021 йилда халқаро акция “Ҳаракат орқали умид уйғотади” шиори остида ўтказилади.

Бутунжаҳон ўз жонига қасд қилишнинг олдини олиш куни Халқаро ўз жонига қасд қилишнинг олдини олиш ассоциацияси ташаббуси билан Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг фаол кўмагида ва Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ҳомийлигида ташкил этилган.

ЖССТ статистик маълумотларига кўра, учинчи минг йилликда ўз жонига қасд қилиш натижасида барча урушлар ва зўравон қотилликлардан кўра кўпроқ одамлар ўлмоқда. Ўз жонига қасд қилишнинг олдини олиш халқаро ассоциацияси вакиллари томонидан ўйлаб топилган Бутунжаҳон ўз жонига қасд қилишнинг олдини олиш куни расмийлар ва жамоатчилик эътиборини ушбу муаммога қаратишга қаратилган.

Воқеалар.

1509 йил – Истанбулда "Кичик Қиёмат" деб номланувчи зилзила содир бўлди, унинг давомида 10 000 га яқин одам ҳалок бўлди ва Усмонли империясининг пойтахтига жиддий зарар этказди.

1588 йил – инглиз навигатори Томас Кавендиш дунёни учинчи муваффақиятли айланиб чиқишни якунлади.

1721 йил – Буюк Шимолий урушни тугатган Ништадт шартномаси имзоланди. Шимолий уруш (Буюк Шимолий уруш, Йигирма йиллик уруш) – аслида Швеция Қироллиги ва Шимолий Европа давлатлари коалицияси (шу жумладан Саксония, Россия Қироллиги, Дания-Норвегия Қироллиги, Ҳамдўстлик ва бошқалар) Болтиқбўйи ерларига эгалик қилиш ва Болтиқ денгизи ва унинг қирғоқларида ҳукмронлик қилиш, бу буюк давлат мақомини абадий йўқотган Швециянинг мағлубияти билан якунланган.

1940 йил – СССРда паспортлар тўғрисидаги низом тасдиқланди.

1949 йил – Прагада волейбол бўйича эркаклар ўртасидаги биринчи жаҳон чемпионати бошланди. Турнирда 10 та жамоа қатнашди, СССР жамоаси чемпион бўлди.

1960 йил – Римда бўлиб ўтган XVII Ёзги Олимпия ўйинларида марафонда жаҳон рекорди билан шов-шувли ғалабани номаълум эфиопиялик югурувчи, ялангоёқ югурган Абебе Бикила қўлга киритди.

• Бағдодда бўлиб ўтган конференцияда (10-14 сентябр) Нефт экспорт қилувчи мамлакатлар ташкилоти (ОПЕК) тузилди.

1977 йил – қотилликда айбланган тунислик муҳожир Ҳамида Жандуби Францияда гилётин билан қатл этилган охирги жиноятчи бўлди. Тўрт йилдан кейин ўлим жазоси қуроли сифатида гилётин тақиқланади.

1984 йил –  ДНК ноёблиги – “генетик излар” кашф этилган. Ҳар бир инсоннинг ДНКси бетакрор ва ажойибдир. 10 сентябр 1984 йилда британиялик генетик Алек Джеффриз томонидан ҳар бир инсоннинг ДНКси бармоқ излари каби бетакрор ва антиқалиги маълум бўлди.

1993 йил – Тошкент шаҳридаги “Баҳор” консерт залида Мукаррама Турғунбоева музейи очилган.

1996 йил – БМТ Ядровий синовларни тўлиқ тақиқлаш тўғрисидаги шартномани тасдиқлади.

2002 йил – Ўзбекистон Президент кубоги халқаро турнирининг очилиш маросими бўлди. Тошкентда профессионал теннисчилар ўртасида “Президент кубоги” халқаро мусобақасининг ўтказилиши (1994 йилдан) Ўзбекистонда бу спорт турини бошлаб берди. 1996 йилда Тошкентда аёллар ўртасида Челленжер мусобақаларига асос солинди ва у WТА туркумидаги мусобақалар орасидан жой олди.

• Швейцария БМТнинг тўлиқ аъзоси бўлди.

2007 йил – Покистоннинг собиқ бош вазири Навоз Шариф 1999 йилги давлат тўнтариши натижасида 7 йиллик сургундан сўнг мамлакатга қайтди.

2019 йил – Қозоғистонда 11 нафар педофил кимёвий кастрация қилишга ҳукм қилинди.

• “Толибон” ҳаракати жангарилари Тожикистон билан чегарасида Тахар провинциясида жойлашган Янги-Кала уездини босиб олди. “Толибон” ва ҳукумат кучлари ўртасида тўқнашувларда 28 нафар толиблар ўлдирилди, толиблар командири Мулла Имомуддин ҳам йўқ қилинди.

2022 йил – Тошкентдаги Миллий боғ сайилгоҳида ШҲТ раҳбарлари саммити доирасида ШҲТ давлатларидан келган таниқли спортчилар иштирокида флешмоб бўлиб ўтди.

• Ўзбекистон пойтахтининг Яшнобод туманида янги бунёд этилган “Tashkent indeks” савдо-ишлаб чиқариш мажмуаси ҳудудида бўш турган 10 минг ўринли тадбиркорлар биноси бир ҳафта муддатда давлат хусусий шериклик шартлари асосида талабалар учун турар жойга айлантирилиши маълум қилинган.
• Тошкентда “Халқ юраги” туркумидаги ҳужжатли фильмлар танлови якунланди. Танловда тақдим этилган 24 та картина орасидан ҳакамлар режиссёр Хусан Рашидовнинг “Чўлпон. Қуш эсдалиги” кинолентасини энг муносиб фильм деб топди. Танлов ғолибига бош соврин - Chevrolet Cobalt автомобили топширилди.
• Тошкент шаҳридаги “Бунёдкор” футбол клуби бош директори ва бош мураббийи лавозимидан озод этилди.
• Валиаҳдлик кенгаши Чарльз Филип Артур Жоржни расман Буюк Британия қироли - Чарльз III деб эълон қилди.
• Америка Қўшма Штатлари президенти Жо Байден 2001 йил 11 сентябрдаги терактдан кейин жорий қилинган фавқулодда ҳолат режимини яна бир йилга узайтирди.

Таваллудлар.

1897 йил – таниқли ўзбек театр санъати арбоби, машҳур режиссёр, Ўзбекистон халқ артисти Маннон Уйғур;

1918 йил – Таниқли адиб, Ўзбекистон халқ ёзувчиси, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби Раҳмат Файзий;

1943 йил – физик олим, Ўзбекистон ФА академиги, физика-математика фанлари доктори, профессор Мирзаюсуф Мусахонов;

1966 йил – ўзбекистонлик бастакор, мусиқачи, қўшиқчи, қўшиқнавис, продюсер. Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист Руслан Шарипов таваллуд топган.