Мексика бошпана сўровчилар бўйича дастурни ишга туширади

Мексика бошпана изловчилар сони рекорд даражада бўлган шароитда бошпана бериш жараёнини тезлаштириш учун янги иловани ишга туширмоқда. Гарчи AҚШнинг худди шунга ўхшаш иловаси носозликлар ва фойдаланиш қийинлиги учун қаттиқ танқидга учраган бўлса ҳам, Мексика бу қарорида қатъий турибди.

Мексиканинг қочқинларга ёрдам бериш агентлиги (CОМAR) раҳбари Aндрес Рамирес CNN’га Мехико шаҳрида бошпана сўровларининг кўп қисмини бошқариш учун илова зарур деб ҳисоблаганини айтди.

"Бизга мурожаат қилувчилар кўплигидан маълумотларни қайта ишлашга улгура олмаяпмиз. Шунчалик кўп одамлар борки, бардош бера олмаймиз", деди Рамирес.

Рамиреснинг сўзларига кўра, ўз агентлиги тарихида биринчи марта, май ойининг биринчи 18 кунида, Мексика жанубидаги Гватемала билан чегарадош Тапачула шаҳрига қараганда, Мехико шаҳрида бошпана сўровчилар сони кўпроқ бўлган: Мехико шаҳрида 3300, Тапачулада эса 3000 та ариза топширилди, деди Рамирес.

Оддийгина "олдиндан рўйхатдан ўтиш тизими" деб аталадиган янги илова одамларга бошпана сўраш ниятларини онлайн тарзда рўйхатдан ўтказиш имконини беради ва қайта ишлаш жараёнини тезлаштиришга хизмат қилади. Рамиреснинг сўзларига кўра, мазкур илова келгуси ҳафта фақат Мехико шаҳрида ишга туширилиши кутилмоқда, бошқа ҳудудлар эса кейинроқ қамраб олинади.

Рамиреснинг фикрича, AҚШ-Мексика чегарасини кесиб ўтиш умидида кўплаб одамларнинг Мексикага оқиб келиши АҚШда 42-модданинг бекор қилиниши билан боғлиқ. Муҳожирларнинг бу умидлари ҳам пучга чиқди. Чунки Байден маъмурияти томонидан қабул қилинган, бошқа мамлакатлар орқали саёҳат қилган бошпана изловчиларнинг кўпчилиги, агар улар ноқонуний равишда мамлакатга кирса, Қўшма Штатларда бошпана олишларига тўсқинлик қилувчи янги қоида ишлаб чиқди. 

Рамирес, шунингдек, Мехико шаҳридан бошпана сўраб мурожаат қилган баъзи шахслар ҳали ҳам AҚШ божхона ва чегара ҳимоясининг СPB One  иловасида учрашувни кутишлари мумкинлигини айтди. Бу илова орқали фойдаланувчилар бошпана сўраб мурожаат қилиш учун кириш пункти орқали қонуний равишда кириш учун учрашув белгилатишлари мумкин бўлади. 

Бошпана изловчилар учун мобил иловалар

AҚШнинг СPB One иловаси иммигрантларни ҳимоя қилиш гуруҳлари томонидан кескин танқид қилинди, улар баъзи муҳожирларда смартфон олиш учун маблағ етишмаслиги, иловадан фойдаланиш учун интернетга кириш имконияти йўқлиги ҳамда тил ва саводхонлик тўсиқларига эътибор қаратишди. Гуруҳлар, шунингдек, илованинг юзни аниқлаш технологияси қорайган терини қандай аниқлаши ҳақида хавотирлар билдиришган.

AҚШ божхона ва чегара қўриқлаш хизматининг CNN’га маълум қилишича, СPB One иловаси режадагидек ишлаган ва 2023 йил январь ойида ишга туширилгандан бери 79 000 дан ортиқ шахслар учун учрашув тайинланган. СPB One, шунингдек, баъзи хавотирларни бартараф этиш учун шу ой бошида иловани янгилади — нафақат AҚШ-Мексика чегарасида, Мексиканинг марказий қисмидаги одамларга ҳам ариза беришга рухсат этди.

Мексиканинг бошпана учун дастурий таъминот дастури ҳам СPB One иловасига ўхшайди, чунки одамлар жараённи ўз маълумотларини онлайн киритиш орқали бошлайдилар, бу эса маълумотларни қайта ишлашни тезлаштиради. Aммо Рамирес таъкидлаганидек, сезиларли фарқ бор: СPB One иловасидан фарқли ўлароқ, унинг агентлиги иловаси жисмоний шахсларга Мексика ҳудудидан ариза топширишга имкон беради.

Шунга қарамай, иммиграция бўйича мутахассислар бошпана олиш жараёнида иловалардан фойдаланишдан огоҳлантирмоқда.

"Жонингизни қутқариш учун кетаётганингизда учрашув белгилаш хаёлга келмайди. СPB One иловаси логистика ва гуманитар носозлик бўлиб, Мексика ёки бошқа мамлакатлар томонидан такрорланмаслиги керак", деди СPB One иловасидан фойдаланишнинг гувоҳи бўлган Миллий иммиграция ҳуқуқий маркази президенти Киcа Матос.

Матоснинг сўзларига кўра, у ўз мамлакатларида хавф-хатардан қочиб, Мексикада хавфли шароитларда навбатини кутаётган сон-саноқсиз муҳожирларни учратган ва уларнинг кўпчилиги носозликлар, қора териси ва тил билмаслик муаммолари бўлганлар учун юзни таниб олиш технологиясидан фойдаланишда қийинчиликка учрамоқда. 

Aйни пайтда, Мехикода бошпана сўраб берган аризаларига жавоб кутаётган муҳожирлар сони ноаниқ бўлиб қолмоқда, дейди ёрдам гуруҳлари.

Дунёдаги энг хавфли мигрант йўлларидан бирида мафия ва жиноий картел “Aмерика орзуси”га интилувчилар ҳисобидан миллионлаб даромад топади.

Хосе Aнтонио Силва, Чегара билмас шифокорлар ташкилотининг Мехико шаҳридаги миграция лойиҳаси координатори, унинг ташкилоти ҳозирда гавжум бошпаналарда ёки кўчаларда яшовчи одамларнинг саломатлиги ва яшаш шароитларидан хавотирда эканини айтди.

"Кўпчилиги ўз ресурсларига эга бўлган бошпаналар нафақат одамларнинг ҳаддан ташқари кўплиги муаммосига, балки саломатлик, озиқ-овқат, сув, гигиена, санитария ва маълумот олиш каби одамларнинг турли асосий эҳтиёжларини қондириш муаммосига ҳам дуч келмоқда", деди Силва. 

Силванинг сўзларига кўра, тўлиб тошган бошпаналардаги муҳожирлар асосан ҳаитиликлар ва венесуэлаликлар, ундан кейин мексикаликлар ва марказий америкаликлар бўлиб, улар орасида бир нечта афғонлар ва анголаликлар ҳам бор.

Унинг кузатувлари CОМAR маълумотларига мос келади, бу шуни кўрсатадики, йилнинг биринчи тўрт ойида Мексикадан бошпана сўраган энг яхши кўп 5 миллат — Ҳаити, Ҳондурас, Куба, Венесуэла ва Салвадор бўлган.

Муҳожирлар, айниқса, товламачилик, талончилик, жисмоний ва оғзаки тажовуз, жинсий зўравонлик ва камситишлар қаршисида ожиз қолишмоқда. Шунингдек, Силва, муҳожирларнинг кўчада ухлаши уларнинг таҳдид ва зўравонликларга дуч келиш эҳтимолини оширишидан хавотирда.

Рамиреснинг сўзларига кўра, жорий йилнинг 1 январидан 18 майигача Мексикадан 56 мингдан ортиқ одам бошпана сўраган. Шу суръатда Рамирес унинг агентлиги йил охиригача рекорд даражадаги 140 мингта ариза қабул қилишни кутаётганини айтди.

"Бошпана сўраш қонуний ҳуқуқ бўлиб, у смартфон ёки иловадан фойдаланишга боғлиқ бўлмаслиги керак. Мамлакатларимиз XXI асрдаги дунёмиз воқеликларига мос келадиган адолатли ва инсонпарвар тизимларни яратиш учун биргаликда ҳаракат қилишлари лозим”, деган Миллий иммиграция ҳуқуқий маркази президенти Киcа Матос.