Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти 5,5 фоизга ўсди, экспорт ҳажми эса камайди

2023 йилнинг 1-чорагида Ўзбекистон иқтисодиёти ички ва ташқи зарбалар шароитида ривожланди. Бироқ, иқтисодиёт ташқи қийинчиликларга чидамлилигини кўрсатди. Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотларига кўра, Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти (ЯИМ) 2023 йилнинг 1-чорагида 5,5 фоизга ўсди.

2023 йилнинг дастлабки 3 ойида Ўзбекистонда инфляция 2022 йилнинг январь-март ойларидаги 2,9%дан 2,4%гача пасайди. Озиқ – овқат маҳсулотлари нархи асосан - 3,4% (2022 йил январь-март ойларида - 4,4%), ноозиқ-овқат маҳсулотлари нархи 1,6% (2,1%), пуллик хизматлар нархи 1,6% (1,5%)га ўсди.

Асосий капиталга инвестициялар ҳажмининг ўсиш суръати 3,1%гача секинлашди (2022 йил январь-март ойларига нисбатан 26,3%). Ўсиш бюджет маблағлари ҳисобидан инвестиция ҳажмининг 2,1 баробарга сезиларли ўсиши, шунингдек, жалб этилган хорижий инвестициялар ва давлат кафолати остида олинган кредитлар ҳажмининг 22%га ўсиши билан боғлиқ. Марказлаштирилмаган инвестициялар орасида тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларнинг 37%га ўсиши кузатилмоқда. Умуман олганда, 1-чорак якунларига кўра, марказлаштирилган инвестициялар улуши инвестициялар умумий ҳажмининг 10%, марказлаштирилмаган инвестициялар улуши - 90%ни ташкил этди.

Январь-март ойларида иқтисодиётнинг барча тармоқларида ўсиш кузатилди, аммо 2022 йилнинг 1-чорагига нисбатан саноат, қурилиш ва хизмат кўрсатиш соҳаларида ўсиш суръатлари секинлашди.

2023 йилнинг дастлабки уч ойида саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш 4,1%га ошди (2022 йил январь-март ойларида – 5,7%). Энг катта ўсиш электр энергияси, газ таъминоти, буғ ва ҳавони тозалаш тармоғида-5,4% қайд этилди. Кўриб чиқилаётган даврда маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми 4,3%га ошди. Тоғ-кон саноатида ўсиш суръати 2022 йил январь-март ойларига нисбатан 2%гача тезлашди (0,8%). Истеъмол товарлари ишлаб чиқаришнинг ўсиши 2022 йилнинг 1-чорагида 24%дан 2023 йилнинг биринчи 3 ойида 5,1%гача секинлашди.

Кўриб чиқилаётган даврда кўрсатилган бозор хизматлари ҳажми 10,9%га ошди (2022 йил январь-март ойларида – 15,9%). Ўсиш барча соҳаларда кузатилмоқда. 2022 йилнинг 1-чорагида энг юқори суръатларда алоқа ва ахборотлаштириш хизматлари - 21%, молиявий хизматлар – 16,9%, таълим хизматлари - 16,6% ўсди. Транспорт соҳасида кўрсатилаётган хизматлар ҳажми 13,7%, автотранспорт 4,2% га ошди. Йўловчилар айланмаси 5,3%га ошди, аммо юк айланмаси 3,3%га камайди. Шунингдек, чакана савдо айланмасининг ўсиш суръати 5,2%га (2022 йил январь-март ойларида – 10,8%) пасайиш кузатилмоқда.

2023 йилнинг дастлабки 3 ойида қурилиш ишларининг ўсиш суръати 2022 йилнинг 1-чорагидаги 6,3%дан 4,5%гача секинлашди.

Қишлоқ хўжалигида, аксинча, ишлаб чиқариш ҳажмининг ўсиши 3,2%га (2022 йил январь-март ойларида 2,8%) тезлашиши кузатилмоқда.

Кўриб чиқилаётган даврда ташқи савдо айланмаси 11,9%га ўсиб, 14,8 млрд. долларга етди. Шу билан бирга, экспорт ҳажми 2,6%га камайди ва 5,7 млрд. долларни ташкил этиб, 2022 йилнинг шу даврига нисбатан 2,4 баравар сезиларли ўсиш кузатилди. Импортнинг ўсиш суръати 23,4%гача секинлашди (2022 йил январь-март ойларида – 44,2%) ва импорт ҳажми 9,1 млрд. долларни ташкил этди.

Экспорт кўрсаткичларининг пасайиши хорижга ёқилғи-энергетика ресурслари етказиб бериш 48%га, олтин 19%га, саноат товарлари деярли 10%га, хом ашё 40%га камайиши билан боғлиқ. Шу билан бирга, озиқ-овқат экспорти 26%га, кимёвий маҳсулотлар 13%га, машина ва транспорт ускуналари деярли 2 баравар, тайёр маҳсулотлар 36%га, хизматлар деярли 50%га ошди.

Импортда асосий ўсиш машина ва транспорт ускуналарини етказиб бериш 42%га, минерал ёқилғи ва нефт маҳсулотлари 53%га, озиқ-овқат маҳсулотлари 17%га, кимёвий маҳсулотлар 16%га, хом ашё етказиб беришнинг 21%га ошириш ҳисобига тўғри келмоқда.

Умуман олганда, салбий таъсир кўрсатган кўплаб ташқи ва ички муаммоларга қарамай, Ўзбекистон иқтисодиёти 2023 йилнинг 1-чорагида барқарорликни намойиш этди ва юқори ўсиш суръатларини сақлаб қолди.