Давлат раҳбарларига қилинган суиқасдлар — 2001-2022 йиллар

2001 йил 16 январда Конго Демократик Республикаси (КДР) президенти Лоран-Десире Кабила суиқасд натижасида ҳалок бўлди. Кабиланинг қўриқчиларидан бири уни президент саройидаги кабинетида масофадан отиб ўлдирган. Шундан сўнг қотилнинг ўзини бошқа қўриқчилар жойида отиб ташлаган.

2001 йил 1 июнда Непал қироли Бирендра Бир Бикрам Шоҳ отиб ўлдирилган. Қотил унинг тўнғич ўғли ва тахт вориси Дипендра эди. Қирол Бирендра, қиролича Ашвария, уларнинг кенжа ўғли, қизи ва қироллик оиласининг яна беш аъзоси ўлдирилган.

2003 йил 12 мартда Сербия Бош вазири Зоран Жинжич Белградда Ҳукумат уйи яқинида снайпер милтиғидан отилган иккита ўқдан ҳалок бўлди. У Белград шошилинч тиббий ёрдам марказига етказилган ва операциядан кўп ўтмай вафот этган. Сербия хавфсизлик хизматлари Югославия Федератив Республикаси Давлат хавфсизлик органлари махсус операциялар бошқармасининг собиқ ходими, бош вазирга қарата ўқ узган Звездан Ёвановични, шунингдек, қотилликдаги бир қанча шерикларини ҳибсга олди. Болқондаги энг йирик жиноий гуруҳлардан бири бўлган Земун клани деб аталади. Жиндич қотиллигига алоқадор шахслар устидан суд жараёни 2003 йил 22 декабрда бошланган ва уч йилдан ортиқ давом этган - 2007 йилнинг майигача. Бош вазирга суиқасд уюштириш ва амалга оширишда айбланган 12 киши жами 378 йил қамоқ жазосига ҳукм қилинди. Маҳкумларнинг бир қанчаси аввал собиқ Югославия махсус хизматларида ишлаган.

АҚШ президенти Жорж Буш ҳаётига бир неча бор суиқасд уюштирилган. 2005 йил 10 майда Бушнинг Тбилисидаги Озодлик майдонидаги нутқи пайтида Грузия фуқароси Владимир Арутюнян АҚШ ва Грузия президентлари турган саҳна томон граната улоқтирган. Гренада портламади. Тбилиси шаҳар судининг 2006 йил 11 январдаги қарори билан Арутюнян Грузия ва АҚШ президентлари Михаил Саакашвили ва Жорж Бушга суиқасд уюштиришда айбдор деб топилиб, муддатсиз қамоқ жазосига ҳукм қилинди.

2007 йил март ойида Колумбия разведка хизматлари Жорж Бушнинг ушбу мамлакатга ташрифи чоғида унга яқинлашиб келаётган суиқасд ҳақида маълумотларга эга эканлигини маълум қилди. 2007 йилнинг март ойида ҳам Иордания ҳарбий прокуратураси 2006 йилнинг ноябрида қиролликка ташрифи чоғида АҚШ президенти Жорж Бушга суиқасд уюштириш режаси аниқлангани ҳақида эълон қилди. 2008 йилнинг май ойида Иордания Миллий хавфсизлик суди қиролликнинг уч фуқаросини АҚШ президентига суиқасд уюштирганликда айблаб, 15 йилга озодликдан маҳрум қилди. 2007 йилнинг июнь ойида Болгария разведка идоралари Америка президенти Болгария пойтахтига ташрифи чоғида унга суиқасд уюштириш режалаштирилгани ҳақида хабар берган эди.

2008 йил 27 апрел: Кобулдаги ҳарбий парадда Афғонистон президенти Ҳамид Карзайга суиқасд уюштирилди. Ўлганлар ва ярадорлар бор эди. Президент жабрланмаган.

2010 йил 4 август: Эрон президенти Маҳмуд Аҳмадинажодга суиқасд уюштирилди. Номаълум шахс президент кортежига бомба улоқтирган, шундан сўнг у қўлга олинган. Кортежга ҳамроҳлик қилаётган журналистлар бор машинага битта бомба келиб тушган. Уриниш Ҳамадон шаҳрида амалга оширилган. Аҳмадинижод ҳеч қандай зарар кўрмади ва давлат телевидениеси томонидан режалаштирилган нутқ сўзлади.

2011 йил 3 март: Мадагаскар президенти Андри Радзуелинга суиқасд уюштирилди. Президент кортежи ҳаракати вақтида унинг машинаси остидаги портловчи қурилма ишга тушган. Ҳеч қандай зарар йўқ. Давлат раҳбари кетаётган машина портлашга қарамай, ҳаракатни давом эттира олди ва хавфсиз тарзда Радзуелина қароргоҳига етиб келди.

2011 йил 3 июнь: Яман президенти Али Абдулла Солиҳга суиқасд уюштирилди. Санодаги президент саройига яқин жойда жойлашган масжидга қуролланган шахслар ўқ узди. Яман президенти юракдан бир неча сантиметр пастда жойлашган шрапнел парчаси, шунингдек, кўкраги ва юзининг иккинчи даражали куйишидан яраланган. Анъанавий жума намозига келган бош вазир, бош вазир ўринбосари, парламент спикери ва бир қанча сиёсатчилар ҳам жароҳатланган. Президент қўриқчисининг тўрт нафар аъзоси ҳалок бўлди.

2011 йил 20 сентябрь: Афғонистоннинг собиқ президенти (1992-2001) Бурҳониддин Раббонийнинг Кобулдаги уйида икки худкуш-террорчи ўзини портлатиб, уни ўлдирган эди. Афғонистон Толибони бу ҳаракат учун жавобгарликни ўз зиммасига олди.

2011 йил 28 ноябрь: Бағдод марказидаги парламент биноси автотураргоҳида бомба ўрнатилган автомобил портлади. Портлаш оқибатида икки киши ҳалок бўлди, депутатлардан бири яраланди. Мақсад Ироқ бош вазири Нурий ал-Маликий парламент йиғилишида иштирок этиши керак бўлган пайтда унга суиқасд уюштириш эди. Портлаш вақтида бош вазир ҳали парламент биносига келмаган эди.

2012 йил 22 февраль: Гудаута шаҳри яқинида Абхазия президенти Александр Анквабнинг ҳаётига суиқасд уюштирилди. Номаълум шахслар минани портлатиб, сўнг президент кортежини автоматлардан ўққа тутган. Александр Анкваб жабрланмади. Соқчилардан бири воқеа жойида, иккинчи хавфсизлик ходими кейинроқ касалхонада вафот этган.

2012 йил 2 октябрь: Финляндия бош вазири Юрки Катайненнинг қўриқчилари унга суиқасднинг олдини олишди. Воқеа Турку шаҳрида сайловолди ташвиқоти вақтида юз берган. Пичоқ билан қуролланган эркак бош вазирга ҳужум қилган. Қўриқчилар ҳуқуқбузарни қўлга олган.

2013 йил 29 апрель: Дамашқ марказида Сурия бош вазири Воил ал-Халқий ҳаётига суиқасд уюштирилди. Сурия бош вазири Воил ал-Халқий кортежи ўтаётгандаги портлаш оқибатида ўн киши ҳалок бўлди, 13 киши яраланди. Ҳалок бўлганлар орасида Ал-Халқийнинг шахсий қўриқчиси ҳам бор, бош вазирнинг ўзи эса жабрланмаган.

2015 йилнинг 26 май: номаълум қуролли шахслар Ливия бош вазири Абдулла ат-Танига суиқасд уюштиришди. Ливия бош вазири парламент мажлисини тарк этгач, қуролланган одамлар унинг машинасига қарата ўт очган. Бош вазир жабрланмаган, унинг тансоқчиларидан бири яраланган.

2015 йилнинг 28 сентябрь: Малдив ороллари президенти Абдулла Ямин Саудия Арабистонидан ҳаж зиёратини адо этиб, қайтаётганда унинг ҳаётига суиқасд уюштирилди. У штат пойтахти Мале шаҳрига етиб келганида унинг қайиғида портлаш содир бўлди. Президентнинг рафиқаси ва ёрдамчиси енгил тан жароҳатлари олиб, шифохонага ётқизилган.

2016 йилнинг 15 июлидан 16 июлига ўтар кечаси: Туркияда давлат тўнтаришига уриниш содир бўлганида исёнчи ҳарбийлар Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон дам олаётган Мармарисдаги меҳмонхонага ҳужум қилди. Ҳужум Эрдўғон меҳмонхонани тарк этганидан бир неча дақиқа ўтиб амалга оширилган. Суиқасднинг олдини олиш учун икки полициячи ҳалок бўлди.

2018 йил 23 июнь: Зимбабьве президенти Эммерсон Мнангагванинг сайловолди митинги бўлиб ўтган Булаваёдаги “Оқ шаҳар” стадионида портлаш содир бўлди. Давлат раҳбари жабрланмаган ва муваффақиятли эвакуация қилинган. Расмийлар ва полиция ходимлари яраланган.

2018 йил 4 август: Венесуэла президенти Николас Мадурога суиқасд уюштирилди. Воқеа миллий боливар гвардияси ташкил этилишининг навбатдаги санасига тўғри келган парад вақтида юз берган. Уриниш бир нечта самолёт томонидан портловчи моддалар билан амалга оширилган. Оқибатда етти нафар ҳарбий жароҳатланган. Давлат раҳбари жабрланмаган.

2018 йил 17 октябрь: Понт-Руж шаҳрида мустақил Гаити асосчиси Жан-Жак Дессалинес вафотининг 212 йиллигига бағишланган тадбирлар чоғида Гаити президенти Жовенел Моисе ҳаётига суиқасд уюштирилди. Давлат ва унинг биринчи ҳукмдори император Жак I миллий қаҳрамон ёдгорлигига гул қўйиш вақтида ҳужумчилар президентга қарата ўт очишган. Давлат раҳбари жабрланмаган. Яна 2021 йил 7 июлга ўтар кечаси номаълум шахслар Гаити раҳбарининг қароргоҳига ҳужум қилишди. Навбатдаги суиқасддан Гаити президенти Жовенел Моисе ва рафиқаси оғир яраланган. Гаитидаги ҳуқуқ-тартибот идоралари 28 нафар гумондор шахсни аниқлаган, улардан 26 нафари Колумбия фуқаролари, 23 киши ҳибсга олинган.

2020 йил 9 март: Судан бош вазири Абдуллоҳ Ҳамдокни ишга олиб кетаётган карвонга ҳужум уюштирилди. Кортеж йўлида портловчи қурилма ишга тушган, шундан сўнг конвойда ўт очилган. Бош вазир жабрланмаган, фақат унинг ҳамроҳларидан бири енгил жароҳат олган.

2020 йил 9 октябрь: Қирғизистоннинг собиқ президенти (2011-2017) Алмазбек Атамбаевга суиқасд уюштирилди. Унинг машинасига ўқ отилган, сиёсатчи жабрланмаган.

2021 йил 20 июль: Мали муваққат президенти Ассими Гоитга Қурбон ҳайити муносабати билан пойтахтдаги Катта масжидда ўқилаётган намоз вақтида қуролланган икки киши ҳужум қилган. Мали раҳбари жабрланмаган. Махсус хизматлар ҳужумчини қўлга олиш ва зарарсизлантиришга муваффақ бўлди.

2022 йил 8 июль: Япониянинг Нара шаҳрида собиқ бош вазир (2006-2007, 2012-2020) Синдзо Абэ кўчадаги чиқиш пайтида ҳужумга учради. У воқеа жойидан ҳушсиз ҳолда олиб кетилган. Абе бўйин ва кўкрагидан яраланган ва қон йўқотишдан касалхонада вафот этган. Дафн маросими 12 июль куни бўлиб ўтди. Сиёсатчини отган 41 ёшли Тетсуя Ямагами қўлга олиш вақтида қаршилик кўрсатмади ва жиноятини тан олди.

2022 йил 1 сентябрь: Аргентина вице-президенти Кристина Киршнер машинасидан тушиб, тарафдорлари оломон орасидан уйига кетаётганида қуролланган шахс уни ўлдирмоқчи бўлди. Ҳужумчи Кирчнерга қаратган қурол ўқланган, бироқ отилмаган. Ҳужумчи 35 ёшли бразилиялик, полиция уни ҳибсга олди. Кристина Киршнернинг ўзи ҳеч қандай зарар кўрмади.