Yevropa Ittifoqi Ukrainaga 90 mlrd yevro qarz ajratishga kelishdi

YeI yetakchilari Ukrainaga 90 mlrd yevro qarz ajratishga kelishdi, ammo Rossiya aktivlaridan foydalanish borasida kelishuvga erishilmadi.

Yevropa Ittifoqi rahbarlari Ukrainani keyingi ikki yil davomida qoʻllab-quvvatlash uchun 90 milliard yevro miqdorida qarz ajratishga rozi boʻldi. Biroq muzlatilgan Rossiya aktivlarini ishlatish boʻyicha reja Belgiyaning qarshiligi va huquqiy-moliyaviy murakkabliklar sabab hozircha amalga oshmaydigan variant deb topildi.

Yevropa Ittifoqi yetakchilari bugun Rossiya aktivlaridan foydalanmasdan, Ukraina mudofaasini kelgusi ikki yil davomida moliyalashtirish uchun 90 milliard yevro (105 mlrd dollar) miqdorida mablagʻni qarz shaklida ajratishga kelishib oldi.

Yetakchilar, shuningdek, muzlatilgan Rossiya aktivlariga asoslangan, “reparatsiya krediti” deb ataluvchi tashabbus ustida ishlashni davom ettirish uchun Yevropa Komissiyasiga vakolat berdi, biroq ayni paytda bu variant, ayniqsa aktivlarning katta qismi joylashgan Belgiyaning qarshiligi tufayli, amaliy jihatdan qilib boʻlmaydigan deb topildi.

“Bugun biz Ukrainaga 90 milliard yevro ajratish qarorini maʼqulladik”, dedi YeI sammiti raisi Antonio Koshta Bryusseldagi yetakchilar muzokaralaridan soʻng bugun tongdagi matbuot anjumanida. “Ukrainaga zudlik bilan Yevropa Ittifoqi byudjeti kafolati ostida qarz taqdim etamiz”, dedi u.

Rossiya aktivlaridan foydalanish hozircha juda murakkab.

Dastlab YeI tomonidan qarz olish rejasi amalga oshmaydigandek koʻringan, chunki bunga barcha aʼzolarning roziligi talab etiladi va Vengriya bosh vaziri Viktor Orban bunga qarshi edi. Biroq Vengriya, Slovakiya va Chexiya bu mexanizm ularga moliyaviy zarar yetkazmasligi sharti bilan rejani qoʻllab-quvvatlashga rozi boʻldi.

YeI yetakchilari Rossiyaning jami 210 milliard yevrolik aktivlari ittifoq hududida Moskva Ukrainaga urush uchun tovon toʻlamaguncha muzlatilganicha qolishini taʼkidladi. Agar Rossiya bunday qarorga kelsa, Ukraina ushbu mablagʻ evaziga olingan qarzni YeIga qaytarishi mumkin boʻladi.

“Bu — Ukraina uchun yaxshi, Rossiya uchun esa yomon xabar. Biz esa aynan shunday boʻlishini xohlagan edik,” dedi Germaniya kansleri Fridrix Mers.

Ukrainaga mablagʻ topish masalasi nihoyatda muhim edi, chunki YeI moliyaviy yordamisiz Ukraina kelasi yilning ikkinchi choragida mablagʻsiz qolishi va katta ehtimol bilan urushni yutqazishi mumkin. Bu esa Yevropa Ittifoqi uchun Rossiya tajovuzi xavfini yanada yaqinlashtiradi.

Qaror Rossiya aktivlariga asoslangan misli koʻrilmagan kreditning texnik tafsilotlari yuzasidan bir necha soatlik muzokaralardan soʻng qabul qilindi. Biroq bu mexanizm hozircha juda murakkab va siyosiy jihatdan xavfli deb topildi. Eng katta muammo bu Yevropadagi Rossiya aktivlarining 185 milliard yevrosi saqlanayotgan Belgiya uchun moliyaviy va huquqiy xavflar yuzasidan yetarli kafolatlar taqdim etish masalasi boʻldi.

Sammitga kelgan bir qancha YeI yetakchilari Ukrainani kelgusi ikki yil davomida moliyalashtirish muhimligini taʼkidladi. Shuningdek, ular AQSh prezidenti Donald Trampning Yevropa davlatlarini “zaif” deb ataganidan soʻng Yevropaning birdamligi va qatʼiyatini namoyish etishni istashdi.

Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy sammitda ishtirok etib, Rossiya aktivlaridan foydalanishga rozilik bildirishga chaqirdi.

“Rossiya tajovuziga qarshi mudofaa uchun rus aktivlaridan toʻliq foydalanish tarixda qabul qilinishi mumkin boʻlgan eng aniq va axloqan eng asosli qarorlardan biridir,” dedi u.