Sunʼiy idrokning yangi davri: Beruniy nomidagi UNESCO–Oʻzbekiston xalqaro mukofoti va global hamkorlik

6 noyabr kuni Samarqandda tarixiy kunlardan biri boʻldi. Shahar koʻchalari qadimiy ilmiy meros va zamonaviy texnologiyaning uygʻunligi hissi bilan toʻldi. Shu kuni Beruniy nomidagi UNESCO–Oʻzbekiston xalqaro mukofoti sohibi boʻlgan olimlar eʼlon qilindi.

Bu mukofot 2023 yilda Prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan tashkil etilgan boʻlib, uning maqsadi – sunʼiy idrokni axloqiy va insonparvar yoʻnalishda rivojlantirishga hissa qoʻshadigan ilmiy izlanishlarni ragʻbatlantirishdan iborat.

Dunyoning turli burchaklaridan kelgan ilm-fan yulduzlari– Braziliya professori Virjilio Avgusto Fernandes de Almeyda, Fransiyadan professorlar Syuzan Perri va Klaudia Roda, shuningdek, Xitoyning Sinxua universitetidan Lan Syue, Jeng Lyan va Syan Syao – birinchi davra sovrindorlari sifatida tanlab olindi. Ular nafaqat oʻz sohalarida yetakchi, balki SIni global axloqiy ramkada rivojlantirishga koʻplab tadqiqotlar bilan hissa qoʻshganlar. Bu tanlov xalqaro hamkorlik va ekspertlar muloqotiga qaratilgan muhim qadam boʻldi.

Mukofot UNESCO Bosh konferensiyasining 43-sessiyasi doirasida topshirildi. Shu munosabat bilan “The UNESCO Courier” jurnalida maxsus son chiqdi – u buyuk olimi Abu Rayhon Beruniyning ilmiy merosiga bagʻishlangan boʻlib, ingliz va oʻzbek tillarida nashr etildi. Bu jurnal UNESCO raqamli kutubxonasida saqlanib, kelajak avlodlar uchun qadrli manbaga aylanadi.

Tarixiy kontekst shuni koʻrsatadiki, mukofot nomi bilan atalgan har bir tadbir nafaqat zamonaviy texnologiya va sunʼiy idrokning rivojlanishiga ishora qiladi, balki Oʻzbekistonning ilmiy anʼanalari va dunyo merosini bogʻlaydi.

Abu Rayhon Beruniy oʻz zamonida ilmiy metodologiya, astronomiya va matematikada benazir ilmiy ishlari bilan ajralib turgan. Endi zamonaviy sunʼiy idrokni rivojlantirish yoʻlidagi ushbu mukofot esa qadimiy ilmiy meros va zamonaviy texnologiyalar orasidagi uzviy bogʻlanishni taʼkidlaydi.

Beruniy nomidagi mukofot Oʻzbekistonni sunʼiy idrok sohasida xalqaro maydonda eʼtirof etish va mamlakatni global ilmiy hamkorlik tarmogʻida yetakchi mavqega koʻtarish imkonini beradi. Bu nafaqat ilmiy yutuqlarni qadrlash, balki axloqiy va ijtimoiy masʼuliyatli texnologiyalarni rivojlantirishda muhim qadamdir.

Mazkur mukofot nafaqat mahalliy olimlar uchun ilhom, balki butun mintaqadagi innovatsiya va texnologik rivojlanish yoʻlida bir yangi sahifani ochdi. Shubhasiz, bu mukofotning taʼsiri kelgusi yillarda nafaqat Oʻzbekiston, balki jahon sunʼiy idroki sahnasini ham oʻzgartirishi mumkin.