AQSh pasporti xalqaro reytingda kuchli oʻnlikka kira olmadi

AQSh tarixda birinchi marta dunyoning eng qudratli pasportlari reytingidagi eng kuchli 10 talikka kira olmadi.

Markaziy Osiyo davlatlari orasida Qozogʻiston pasporti eng kuchlisi boʻlib, 67-oʻrinni egallagan va 78 ta davlatga vizasiz kirish imkoniga ega. Oʻzbekiston esa 82-oʻrinda, 61 ta davlatga vizasiz kira oladi.

Henley Passport Index — pasportlar boʻyicha mashhur xalqaro reytinglardan biridir. Uning 20 yillik tarixida ilk bor AQSh pasporti eng kuchli 10 talik roʻyxatdan chiqib qoldi.

Hozirda uchta Osiyo davlati roʻyxatning eng yuqori pogʻonasini egallagan:

Singapur — 193 ta davlatga vizasiz kirish huquqiga ega, Janubiy Koreya — 190 ta davlatga, Yaponiya — 189 ta davlatga kirish imkoniga ega.

AQSh Malayziya bilan birgalikda 12-oʻringa tushgan. Har ikki davlat fuqarolari Xalqaro havo transporti assotsiatsiyasi (IATA) maʼlumotlariga koʻra, 227 ta mamlakatdan 180 tasiga vizasiz kira oladi.

2014 yilda AQSh birinchi oʻrinni egallagan edi, hatto joriy yilning iyul oyida ham u hali ham eng kuchli 10 talik roʻyxatda edi.

Pasayish sabablari

Aprel oyida Braziliya oʻzaro javob choralarining yoʻqligi sababli AQSh, Kanada va Avstraliya fuqarolari uchun vizasiz kirish huquqini bekor qildi.

Xitoy esa, aksincha, koʻpchiligi Yevropa davlatlari boʻlgan, jumladan Germaniya va Fransiyani oʻz ichiga olgan oʻnlab mamlakat fuqarolariga vizasiz kirish imkonini beruvchi siyosatni joriy etmoqda — biroq AQSh bu roʻyxatga kiritilmadi.

Papua-Yangi Gvineya va Myanma ham oʻz kirish siyosatlarini oʻzgartirdi, bu esa boshqa mamlakatlar pasportlarining reytingini oshirib, AQShnikini yanada pasaytirdi. Henley indeksining soʻnggi hisobotida aytilishicha, AQSh uchun soʻnggi zarba Somalining yangi elektron viza tizimini joriy etishi va Vetnamning vizasiz kirish imkoniga ega mamlakatlar roʻyxatidan AQShni chiqarib tashlashi boʻlgan.

2015 yilda indeksda birinchi oʻrinni egallagan Buyuk Britaniya pasporti ham oʻz tarixidagi eng past darajaga tushdi — u iyul oyidan beri ikki pogʻonaga pasayib, 6-oʻrindan 8-oʻringa tushgan.

Soʻnggi oʻn yillikda AQSh va Buyuk Britaniya pasportlarining kuchsizlanishiga teskari ravishda, Xitoy esa sezilarli oʻsishni qayd etmoqda — u 2015 yildagi 94-oʻrindan 2025 yilda 64-oʻringa koʻtarilib, shu davr mobaynida yana 37 ta davlatga vizasiz kirish imkonini qoʻlga kiritgan.

Birlashgan Arab Amirliklari (BAA) ham indeksdagi eng yirik davlatlardan biri boʻlib, soʻnggi oʻn yillikda 34 pogʻonaga koʻtarilib, 42-oʻrindan 8-oʻringa chiqdi.

2025 yilning eng qudratli pasportlari

1. Singapur (193 ta davlat)

2. Janubiy Koreya (190)

3. Yaponiya (189)

4. Germaniya, Italiya, Lyuksemburg, Ispaniya, Shveysariya (188)

5. Avstriya, Belgiya, Daniya, Finlyandiya, Fransiya, Irlandiya, Niderlandiya (187)

6. Gretsiya, Vengriya, Yangi Zelandiya, Norvegiya, Portugaliya, Shvetsiya (186)

7. Avstraliya, Chexiya, Malta, Polsha (185)

8. Xorvatiya, Estoniya, Slovakiya, Sloveniya, BAA, Buyuk Britaniya (184)

9. Kanada (183)

10. Latviya, Lixtenshteyn (182)

11. Islandiya, Litva (181)

12. AQSh, Malayziya (180).