Ochilmagan sirlar: suvosti sivilizatsiyalari
Suv parilari, triton, sirenalar, suv odamlari va eng muhimi, suv ostida yoʻqolib ketgani aytiladigan ulkan shahar-davlatlar haqidagi afsonalarda haqiqat bordek.

Inson suvsiz yashay olmaydi. Odam tanasining yarmidan ziyodini suv tashkil etadi. Sayyoramiz sirtining 71 fozi suv bilan qoplangan. Tarixdagi ilk madaniyatlar va shaharlar ham aynan daryolar va ummonlar boʻyida paydo boʻlgan.
Tirik biomassaning 22 foizi quruqlikda, 78 foizi ummonlarda hayot kechiradi. Ularning koʻpchiligi hali fanga nomaʼlum, umuman oʻrganilmagan. Hozir ham deyarli har oyda yangi bir tur kashf etiladi.
Suv dunyosi, shuningdek, oʻzining sirli hodisalari bilan ham insonni oʻziga maftun etadi. Bizgacha yetib kelgan koʻplab ertaklar va afsonalar, urf-odat va marosimlarda suv dunyosi bilan bogʻliq jihatlar sezilarli darajada katta.
Umuman, qadim zamonlardan beri odamzot suvda, ayniqsa, ummonlar ostida yashovchi aqlli jonzotlar borligiga ishonib kelgan. Suv parisi, triton, nayada, sirenalar va boshqa suv jonzotlari haqidagi afsonalar turli xalqlar folklorida uchraydi. Qadimgi yunon mifologiyasida nereidlar va tritonlar – yarim odam, yarim baliq tanasi boʻlgan mavjudotlar tilga olinadi. Slavyan mifologiyasida mermaidlar – suv ruhlari boʻlib, baʼzan odamlar uchun xavf solgan. Yapon madaniyatida "ningi" – insoniy xususiyatlarga ega dengiz jonzotlari haqida afsonalar mavjud.
Qolaversa, yaqin oʻtmishdagi dengizchilar shunga oʻxshash mavjudotlarni koʻrganliklarini daʼvo qilishgan. Xristofor Kolumb Karib dengizi sohillarida suv parilari bilan uchrashgani haqida, kapitan Jon Smit esa Shimoliy Amerikadagi sirli suv jonzotlari haqida yozgan. Biroq bu kuzatuvlar haqiqiymi yoki yoʻqmi, hamon sirligicha qolmoqda.
Suvdagi gumanoidlarga ilmiy qarash
Zamonaviy ilm-fan suv parilari yoki suv ostidagi boshqa aqlli gumanoidlarning mavjudligini tasdiqlamaydi. Biroq okeanni tadqiq qilish hali ham toʻliq emas – uning chuqurligining 80% dan ortigʻi hamon oʻrganilmagan. Bu turli gumon va taxminlarni urchitishi tabiiy.
Eng avvalo, bu hodisalarni evolyutsion nazariyalar bilan tushuntirishga urinishadi. Baʼzi olimlar "suv maymunlari" gipotezasini ilgari surishadi. Yaʼni ayrim qadimgi primatlar suvda hayotga qisman moslashgan boʻlishi mumkin. Biroq bunday evolyutsiya haqida hech qanday dalil yoʻq.
Bu taxminlarga asos boʻladigan anomaliya topilmalari ham fanga maʼlum. Arxeologik tadqiqotlar jarayonida baʼzan baliq va odamlarning xususiyatlariga ega jonzotlarning tasvirlari topilgan. Lekin 2012 yilda AQShning Okean va atmosfera milliy boshqarmasi suv parilarining mavjudligiga hech qanday ilmiy dalil yoʻqligini rasman eʼlon qildi. Ammo baʼzi tadqiqotchilar gibrid mavjudotlar tasvirlangan qadimiy qoʻlyozma va chizmalarni topishgani ham faktligicha qolmoqda.
Shu paytgacha okeanlarda ulkan kalamushlar, shaffof baliqlar va haddan tashqari katta bosim ostida yashay oladigan organizmlar kabi noodatiy hayot shakllari topilgan, albatta. Shuning uchun biz tusha olmaydigan va hali oʻrganmagan katta chuqurliklarda oʻrganilmagan turlar koʻp boʻlishi, ular orasida odamsimon va aqlli mavjudotlar hamda ular yaratgan sivilizatsiyalar yashiringan boʻlishi mumkin.
Garchi suv osti sivilizatsiyasining mavjudligi haqida ilmiy dalillar mavjud boʻlmasa-da, turli xalqlardagi afsonalar va guvohlarning koʻrsatmalari odamlarni bunday tamaddunni qidirish sari ilhomlantirishda davom etmoqda.
Ular bir savolga – suv ostida aqlli hayot bormi, degan savolga javob qidirishadi. Zamonaviy okean tadqiqotlari, shuningdek, olimlar va tadqiqotchilar tomonidan qayd etilgan tushunarsiz, anomal hodisalar suv ostida bizning koʻzimizdan yashiringan yuqori darajada rivojlangan sivilizatsiyalar mavjud boʻlishi mumkinligini koʻrsatmoqda.
Suvosti madaniyati mavjudligini tasdiqlashi mumkin boʻlgan faktlar ham talaygina, ulardan ayrimlari rostan eʼtiborga molik hamda odamni oʻylantirib qoʻyadi.
1. Chuqur dengizdagi anomal signallari
Olimlar okeanlarda kelib chiqishi nomaʼlum boʻlgan kuchli akustik signallarni bir necha bor qayd etishgan. Misol uchun, Bloop signali (1997) shunchalik kuchli boʻlganki, uning manbai koʻk kitdan kattaroq jonzot boʻlishi kerak edi. 2014 yilda esa Julia signali ham qayd etilgan boʻlib, uning kelib chiqishi, yaʼni qanday apparat yoki jonzot bu signal manbai ekani sirligicha qolmoqda.
2. Tushuntirib boʻlmaydigan suvosti inshootlari
Yaponiyaning Yonaguni mintaqasida shahar xarobalariga oʻxshagan ulkan tosh tuzilmalar topildi. Tuzilmalarga sunʼiy ravishda qayta ishlov berilganga oʻxshaydi. Bu qadimgi suvosti sivilizatsiyasi mavjudligidan darak berishi mumkin. Shunga oʻxshash inshootlar Kuba qirgʻoqlaridan ham topilgan. U yerda suvga choʻkib ketgan shahar qoldiqlari topilgan.


3. Tushuntirib boʻlmaydigan suvosti tunnellari
Dunyoning turli burchaklarida suvosti tunnellari va gʻorlar tizimlari topilgan boʻlib, ularning kelib chiqishi sirligicha qolmoqda. Ehtimol, ular aqlli mavjudotlar tomonidan yaratilgan boʻlishi ham mumkin. Yaqinda tadqiqotchilar Antarktida ostida qadimgi sivilizatsiyalarning izlarini oʻz ichiga olgan deb taxmin qilinuvchi tunnellarni topishdi.

4. Suvosti anomal zonalari
Bermud uchburchagi koʻplab kemalar va samolyotlar gʻoyib boʻlgan joydir. Baʼzi tadqiqotchilar mintaqada transportga taʼsir koʻrsatadigan texnologiyadan foydalana oluvchi yashirin sivilizatsiya bor, deya taxmin qilishmoqda. Xuddi shunday anomaliyalar Yaponiya qirgʻoqlari yaqinidagi Iblis dengizida ham qayd etilgan.

5. AQSh Harbiy-dengiz kuchlarining suv ostidagi NUJ bilan uchrashishi haqidagi hujjatlari
AQSh harbiylari suv ostida zamonaviy texnologiyalar bilan erishib boʻlmaydigan tezlikda harakatlanayotgan obʼektlarni bir necha bor qayd etgan. Hisobotlarda nomaʼlum suv osti obʼektlariga (USO – Unidentified Submerged Objects) duch kelingani haqida soʻz boradi. 2019 yilda AQSh harbiy-dengiz kuchlari gʻalati narsalar aks ettirilgan baʼzi videolarning haqiqiyligini rasman tan oldi.
6. Okean tubidagi sirli obʼektlar
Boltiq dengizida gigant nomaʼlum uchar jism – NUJga oʻxshash obʼekt topildi. Tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, u tabiiy shakllanishlarga oʻxshamaydigan gʻayrioddiy shakl va tuzilishga ega. Obʼekt yaqinida kemalarning navigatsiya asboblaridagi nosozliklar qayd etilgan. Biroq obʼektni qoʻlga kiritishning imkoni boʻlmagan.
7. Qadimgi afsona va rivoyatlar
Koʻpgina madaniyatlarda suvosti sivilizatsiyalari Atlantida, Lemuriya, Nagachamp (hind mifologiyasi) haqida afsonalar mavjud. Ehtimol, bu hikoyalar real faktlarga asoslangan boʻlishi mumkin. Shimoliy Amerika hindularining afsonalarida okeanlarda yashagan sirli “suv odamlari” ham esga olinadi.
8. Suv ostidagi ulkan soyalar
Antarktida va Tinch okeani suvlarida baʼzan oʻlchamlari maʼlum boʻlmagan, dengiz hayvonlaridan oshib ketadigan mavjudotlarning siluetlariga oʻxshash ulkan harakatlanuvchi soyalar kuzatiladi. Chuqur dengiz transport vositalari tomonidan olingan videoyozuvlar anomal jismlar mavjudligini tasdiqlaydi.


9. Suvdagi gumanoid mavjudotlar bilan aloqalar
SSSRda uchuvchilar va gʻavvoslar Baykal koʻli tubida gʻalati odamsimon mavjudotlar bilan uchrashganliklari haqida bir necha bor xabar berishgan. Bu jonzotlar kumush kostyumlar kiygan va akvalanglarsiz harakatlangan. Shunday hodisalardan biri bir necha gʻavvosning oʻlimiga sabab boʻlgan edi.
10. Baʼzi suv osti hududlaridagi yuqori darajali radiatsiya
Okean tubining baʼzi hududlarida radiatsiya darajasi gʻayritabiiy darajada yuqori, buni tabiiy omillar bilan izohlab boʻlmaydi. Jumladan, Braziliya qirgʻoqlari va Tinch okeanining shimoliy qismida yuqori radiatsiya darajasi qayd etilgan. Ehtimol, bu suv ostidagi texnologik obʼektlarning izlari boʻlsa ham ehtimol.
11. Suv tubidagi yorugʻ yolqinlar
Dengizchilar va suvosti kemalari ekipaji okean tubida gʻalati yorugʻlik porlashi hodisalarini bir necha bor qayd etishgan. Baʼzi talqinlarga koʻra, ular kelib chiqishi nomaʼlum elektr stansiyalari boʻlishi mumkin. Aytish joiz, xuddi shunday hodisalar Hind okeanida ham qayd eilgan.
12. Gʻoyib boʻluvchi suvosti kemalari
Izsiz gʻoyib boʻlgan kemalar va suvosti kemalari haqida koʻplab hikoyalar mavjud va ularning qoldiqlari hech qachon topilmagan. Baʼzi gʻoyib boʻlish hodisalari gʻayritabiiy elektromagnit “chaqnashlari” kuzatilgan hududlarda yuz bergan.
13. Suv ostidagi elektromagnit toʻlqinlari “chaqnashi”
Atlantika va Tinch okeanlarida kuchli elektromagnit impulslar qayd etilmoqda, bu yuqori darajada rivojlangan mavjudotlar faoliyati natijasi boʻlishi mumkin. Bu joylarda gʻalati yorugʻlik chaqnashlari ham kuzatiladi.
14. Sirli topilmalar
Olimlar dengiz tubida yoshi sivilizatsiyalar rivojlanishining maʼlum tarixiy davrlariga toʻgʻri kelmaydigan artefaktlarni topib turishadi. Masalan, 2013 yilda Karib dengizida odamsimon mavjudotlar tasviriga oʻxshash haykalchalar topilgan.
15. Suvosti evolyutsiyasi nazariyalari
Baʼzi tadqiqotchilarning taʼkidlashicha, aqlli mavjudotlar faqat Yerda emas, suv ostida ham parallel ravishda evolyutsiya bosqichlarini bosib oʻtgan. Ular kirish qiyin boʻlgan chuqurliklarda yashirin suvosti madaniyatini tashkil etishgan boʻlishi taxmin qilinadi.
16. Suvning hech qanday sababsiz gʻalati chayqalishlari
Dengizchilar bir necha bor suvning hech bir sababsiz (manbasi koʻzga koʻrinmas holatda) koʻtarilib tushayotgani, chayqalayotganini, ulkan suv ustunlari tarzida koʻtarilganini kuzatishgan. Bu nomaʼlum suvosti mexanizmlari ishining natijasi, deb taxmin qilinadi.
17. Suvosti ehromlari
Atlantika okeani tubida ehrom(piramida)ga oʻxshash gʻalati binolar topilgan. Ularning joylashuvi choʻkib ketgan Atlantida qitʼasi (yoki davlatining) taxminiy koordinatalariga toʻgʻri keladi.

18. Akvalangchilarning kuzatuvlari
Baʼzi professional gʻavvoslar suv ostida gʻalati narsalarni – porlayotgan sharlarni, tez harakatlanuvchi soyalarni koʻrganliklarini aytishdi. Ammo ularni ilmiy jihatdan izohlab berishning iloji boʻlmagan.
19. Anomal suvosti oqimlari
Okeanning baʼzi joylarida tushuntirib boʻlmaydigan kuchli suv oqimlari qayd etiladi. Bu nomaʼlum texnologiyalar faoliyatining natijasi boʻlishi mumkin.
20. Marsni tadqiq qilish va suvosti inshootlari
Baʼzi astronomlar Marsda topilgan qadimiy tuzilmalar va okean tubidagi sirli shakllanishlar oʻrtasidagi oʻxshashliklarga ishora qilishgan. Bu esa qadimgi sivilizatsiyalar oʻrtasida bogʻliqlik boʻlishi mumkinligi haqidagi nazariyalarni paydo qilgan.
Xulosa
Albatta, ushbu keltirilgan faktlar suvosti sivilizatsiyasining mavjudligi haqidagi savolga aniq javob bermaydi, biror-bir taxminni isbotlashi ham dushvor. Lekin ular sizni oʻylashga majbur qiladi. Sayyoramizdagi okeanlar biz tasavvur qilganimizdan-da koʻproq sirlarga ega boʻlishi mumkin. Tadqiqotlar davom etmoqda va ehtimol kelajakda biz suv ostida aqlli hayot haqiqatan mavjudligini tasdiqlovchi dalillarni topa olamiz.
Abulfayz Sayidasqarov