Nobel mukofoti sovrindori Daniel Kaneman vafot etdi

Asli isroillik amerikalik psixolog va iqtisodchi, iqtisodiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindori Daniel Kaneman 91 yoshida AQShda vafot etdi. Bu haqda olimning qizi Debora Treysman maʼlum qildi, deb yozadi The Washington Post.

Kaneman turli omillarning insonning iqtisodiy xulq-atvori va qaror qabul qilishiga taʼsirini oʻrganuvchi tadqiqot boʻlimi boʻlgan xulq-atvor iqtisodining asoschilaridan biri edi. Olim odamlar har doim ham oqilona harakat qilmasligi va maksimal foyda olishga intilmasligini taʼkidlab, "Homo ekonomikus" ("iqtisodiy odam") tushunchasini tanqid qilib kelgan.

Daniyel Kaneman 1938 yil 5 martda Tel-Avivda tugʻilgan. Bolaligida u psixolog boʻlishga qaror qildi. Boʻlajak Nobel mukofoti sovrindori 1954 yilda Quddus Ibroniy universitetida psixologiya ixtisosligi boʻyicha fan bakalavri darajasini oldi, shundan soʻng u bir necha yil Isroil mudofaa kuchlarining psixologik boʻlimida ishladi. U 1958 yilda Qoʻshma Shtatlarga koʻchib oʻtdi va 1961 yilda Kaliforniya universitetida (Berkli) psixologiya fanlari nomzodi ilmiy darajasini oldi. Keyinchalik Kahneman Prinston universitetida professor boʻldi va hukm chiqarish va qaror qabul qilish sohasidagi faoliyati bilan mashhur boʻldi.

Hamkasbi Amos Tverskiy bilan birgalikda Kaneman odamlarning keng tarqalgan xatolari uchun kognitiv asosni yaratdi va istiqbollar nazariyasini ishlab chiqdi. 2002 yilda u iqtisod boʻyicha Nobel mukofotiga sazovor boʻldi, u "psixologik usullarni iqtisodiy fanga, xususan, noaniqlik sharoitida hukm chiqarish va qaror qabul qilishni oʻrganishda qoʻllagani uchun" taqdirlangan.

2011 yilda Foreign Policy jurnali Kanemanni dunyoning yetakchi mutafakkirlaridan biri deb eʼlon qildi va uning oʻsha yili chop etilgan "Chuqur oʻylab, tez qaror qil" kitobi bestsellerga aylandi. 2015 yilda The Economist jurnali Daniyel Kanemanni dunyodagi yettinchi eng nufuzli iqtisodchi deb topdi.