Hindistonda musulmonlar norozi boʻlgan kodeks qabul qilindi

Hindiston bosh vaziri Narendra Modining hind millatchi partiyasi tomonidan boshqariladigan Hindistonning kichik shimoliy shtati Uttaraxand dinga oid fuqarolik qonunlarini boshqa shtatlar shablon sifatida ishlatilishi mumkin boʻlgan yagona Fuqarolik Kodeksiga almashtirish toʻgʻrisidagi qonun loyihasini qabul qildi.

Chorshanba kuni Uttaraxand qonun chiqaruvchi organi tomonidan muhokama qilingan qonun loyihasi, Modining Bharatiya Janata partiyasi (BJP) shtatda koʻpchilikni tashkil etgani sababli qabul qilindi.

Ammo koʻpchilik musulmonlar buni oʻz dinlarini jilovlash, koʻpxotinlik kabi asrlik odatlarga aralashish deb bildilar.

Yagona fuqarolik kodeksi nima?

Turli dinlardan boʻlgan hindlar oʻz eʼtiqodlariga xos qonunlarga rioya qilishlari yoki dunyoviy kodeksni tanlashlari mumkin. Inson qachon va qancha odam bilan turmush qurishi, nikohni qanday tugatish va merosga oid qonunlar dinga qarab farq qiladi. Ammo hozir muhokama qilinayotgan kodeks esa hamma uchun bir xil qoidalar toʻplamini nazarda tutadi.

Yangi qonun boʻyicha qoidalar

U avvalo koʻpxotinlilikni taʼqiqlaydi, ammo islom diniga koʻra, erkakning toʻrttagacha xotin olishiga ruxsat berilgan.

U erkaklar va ayollarning turmush qurishi uchun minimal yoshni belgilaydi. Erkaklarga 21 yoshda, ayollarga esa 18 yoshda turmush qurishga ruxsat bergan boʻlsa-da, kodeksdan tashqari musulmonlar va boshqa jamoalar uchun hech qanday cheklov yoʻq.

Bu kodeks odamlarning qarindoshlari, shu jumladan amakivachchalari, amakilari, xolalari bilan turmush qurishini taʼqiqlaydi, lekin bu koʻplab jamoalarda ruxsat etiladi.

U ayol va erkakka teng meros huquqini beradi.

Milliy miqyosda birinchi boʻlib, u tanqidchilarning fikricha, hukumatning shaxsiy hayotga aralashuvi va jonli munosabatlarni tartibga solishga harakat qiladi. Qonun agar ikki kishi oilaviy munosabatlarga kirishganidan keyin bir oy ichida hokimiyatga xabar bermaganlik uchun qamoq yoki jarimani taklif qiladi.

Nega hozir?

Milliy kod BJPning uchta asosiy vaʼdalaridan biri va bajarilmagan yagona vaʼdadir.

Qolgan ikkitasi 2019 yilda musulmonlar koʻp yashovchi yagona Jammu va Kashmir viloyatining muxtoriyatini olib tashlash va 1992 yilda hindu radikallari tomonidan vayron qilingan koʻp asrlik masjid oʻrniga hind xudosi Ram uchun ibodatxona qurish edi.

BJP oʻnlab yillar davomida milliy kodeksni vaʼda qilgan va uni hatto alohida shtatlarda ham joriy etish, may oyiga qadar qayta saylanish uchun Modining hindlar orasida mashhurligini oshirishi kutilmoqda.
Hozirgi vaqtda mamlakat hindlari, musulmonlari, nasroniylari va boshqa ozchilik guruhlar oʻzlarining shaxsiy qonunlari va urf-odatlariga yoki nikoh, ajralish, farzandlikka olish va meros boʻyicha dunyoviy kodeksga amal qilishadi.

Uttaraxandning koʻpxotinlilik va boshqa musulmon urf-odatlarini taʼqiqlovchi harakati, Hindistonning 200 millionlik musulmonlarining qarshiliklariga qaramay, BJP tomonidan boshqariladigan boshqa shtatlarga ham xuddi shunday yoʻl ochishi kutilmoqda.

"Yagona Fuqarolik Kodeksi har kimga hech qanday kamsitishsiz tenglik huquqini beradi", deydi shtat bosh vaziri Pushkar Singx Dhami. Dhamining siyosiy yordamchisi BJP koʻpchilikka ega boʻlgan shtat assambleyasi qonun loyihasini qabul qilganini tasdiqladi.

Hindiston Konstitutsiyasi doirasidagi kodeks nikoh, ajralish, taʼminot, meros, farzandlikka olish va merosxoʻrlikka rahbarlik qiluvchi qonunlarning diniy talqiniga chek qoʻyadi.

Dhamining taʼkidlashicha, bu "ayollarning xavfsizligini taʼminlaydi va ularga kuch beradi".

Kodeks har ikkala jins uchun eng kam nikoh yoshini belgilaydi. U ajrashish, mulkdan ulush olish masalalari boʻyicha erkaklar va ayollarning teng huquqlarini kafolatlaydi va asrab olingan, nikohdan tashqari tugʻilgan bolalarga huquqlarni taklif qiladi.