10 yoshdan katta daraxtlarni koʻchirib oʻtkazishni taqiqlash taklif etilyapti

Global iqlim oʻzgarishlari, atrof-muhit ifloslanishi, suv resurslari tanqisligi, bioxilma-xillik qisqarib borayotgani ekologiyaga jiddiy taʼsir koʻrsatmoqda. Shu bois, mamlakatimizda ham ekologiyani yaxshilash, ayniqsa, “Yashil makon” umummilliy loyihasini yanada ommalashtirish, ekologiya sohasida ilgʻor texnologiyalarni keng joriy etishga alohida eʼtibor qaratilmoqda.

Bu borada, Oʻzbekiston Ekologik partiyasi bir qator amaliy gʻoya va tashabbuslarni ilgari surayotir. Shulardan biri ilmiy jihatdan asoslangan “10 yoshdan katta daraxtlarni koʻchirib oʻtkazishni taqiqlash” taklifidir.

Katta yoshli daraxtlarni koʻchirish turli landshaft dizayni yoki shaharning rivojlanish ehtiyojlarini qondirishi mumkin boʻlsada, bu daraxtlarning salomatligi va yashab qolishi nuqtai nazaridan salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.

Tadqiqotlar koʻrsatadiki, koʻproq yil yashagan keksa daraxtlar koʻchirib ekilgandan keyin ildizlari yangi muhitga moslashishda sezilarli qiyinchiliklarga duch keladi, bu esa ularning uzoq muddatli oʻsishi va hayotiyligi uchun zarur boʻlgan barqaror ildiz tizimini yaratish qobiliyatiga toʻsqinlik qiladi. Koʻchirilgan daraxtning ildiz tizimini qayta tiklash katta yoshli daraxtlar uchun ancha uzoq davom etadi, bunda ildizning lozim darajada moslashuvi koʻpincha bir vegetatsiya davridan oshib ketadi, shu bilan ularning notanish tuproq va iqlim sharoitlarida yashab qolishi qiyinlashadi.

Xalqaro tajribalardan maʼlum boʻladiki, tuproqning siqilishi, ildizlarning tarqalishi uchun cheklangan joy va oʻzgaruvchan namlik darajasi kabi stress omillar oʻtish bosqichida yoshi katta daraxtlar duch keladigan qiyinchiliklarni kuchaytirishi mumkin.

Ayrim obodonlashtirish yoki qurilish loyihalarida yoshi katta daraxtlarni koʻchirish zarur boʻlsa-da, bu amaliyot bilan bogʻliq xavflar, ayniqsa, 10 yoshdan oshgan daraxtlar uchun mavjud boʻlib qolaveradi.

Tadqiqotlar, ayniqsa, shahar sharoitida koʻp yillik daraxtlarni saqlashga ustuvor ahamiyat berish, ular boshdan kechiradigan koʻp sonli stresslarni tan olish muhimligini koʻrsatadi. Xususan, shahardagi manzarali daraxtlar populyatsiyalarini saqlashga eʼtibor berish lozim, chunki ulardan ajralish daraxt turlari xilma-xilligining kamayib ketishiga olib keladi.

Partiyaning ushbu taklifi har jihatdan asoslangan boʻlib, uning hayotga tatbiq etilishi, avvalo, yoshi katta daraxtlarni saqlab qolishga, bu orqali esa yashillik – toza havoni taʼminlashga yordam beradi.