Qozogʻistonda OAV faoliyatini cheklovchi qonun imzolandi

Jurnalistika muhitini yaxshilash bahonasida Qozogʻiston prezidenti "Ommaviy axborot vositalari toʻgʻrisida"gi qonunni imzoladi.

Bu esa Chegara bilmas muxbirlar (RSF) tashkiloti tomonidan prezident oʻz hukumatining matbuot ustidan nazoratini kuchaytirishga urinyapti degan xulosasiga sabab boʻldi.

Prezident Qosim-Jomart Toʻqayev 19 iyun kuni eʼlon qilgan "Ommaviy axborot vositalari toʻgʻrisida"gi qonunning belgilangan maqsadi jurnalistlarga axborotni tadqiq qilish va tarqatish ishlari uchun yanada yaxshi kafolatlar berishdan iborat . Lekin amalda u asosan mavjud qonunlarni qayta koʻrib chiqib, ommaviy axborot vositalarini himoya qilishdan koʻra nazorat qilishga intilishi aytiladi.

Chegara bilmas muxbirlar tashkiloti qonunni bekor qilish va uni haqiqiy islohot bilan almashtirishga chaqirib, Qozogʻiston jurnalistlarini taʼqib qilish uchun qonunchilikning kuchayib borayotganidan xavotir bildirdi.

"Prezident Qosim-Jomart Toʻqayev tomonidan imzolangan qonun jurnalistlarning mehnat muhiti va himoyasini yaxshilashdan tashqari, aslida ularni senzura qilish uchun ishlatilishi mumkin. Qozogʻiston bu yilgi Jahon matbuot erkinligi indeksida sakkiz pogʻona pastlaganini hisobga olib, tashkilot prezidentni yana bir bor oʻylab koʻrishga chaqiradi" deydi RSF`ning Sharqiy Yevropa va Markaziy Osiyo boʻlimi boshligʻi Jeanne Caveliyer.

Maʼlumot oʻrnida Qonunning 1-moddasida ommaviy axborot vositalarining taʼrifi mavjud boʻlib , unda ommaviy axborot vositalari faoliyatini boshlashdan oldin ruxsat olish talabini bilvosita kiritadi, bu esa matbuot erkinligi tamoyiliga ziddir.

Shuningdek, xorijiy jurnalistlarning Qozogʻistonda akkreditatsiyasiz ishlashini taqiqlaydi (30-modda). Hozirgi siyosiy kontekstda bu yangi chora hokimiyatni tanqid qiluvchi OAVda ishlaydigan muxbirlarning oʻzboshimchalik bilan taqiqlanishi ehtimoli koʻproq boʻladi, degan xavotir bor.

Ommaviy axborot vositalari toʻgʻrisidagi yangi qonundan xavotir yanada kuchaymoqda, chunki hukumat allaqachon jurnalistlarni taʼqib qilishni kuchaytirish uchun qonunlardan, jumladan, keng talqin qilinishi kerak boʻlgan "yolgʻon maʼlumot tarqatish" toʻgʻrisidagi qonundan tobora koʻproq foydalanmoqda.

Korrupsiya va davlat xarajatlarini tekshirish boʻyicha mutaxassis Jamila Maricheva 6 iyun kuni Olmaota sudi 30 yanvar kuni oʻzining Telegram-kanalidagi ProTenge sahifasida radio uchun 36 muxbirni qoʻllab-quvvatlagani uchun uning jarimaga tortilishini tasdiqlaganida, ushbu qonun boʻyicha sudlangan birinchi jurnalist boʻldi.