BMTda urush hududlarida oʻldirilgan tinch aholi soni koʻpaygani tanqid qilindi
Birlashgan Millatlar Tashkilotining hisob-kitoblariga koʻra, oʻtgan yili qurolli mojarolarda 17 mingga yaqin tinch aholi halok boʻlgan, bu avvalgi yilga nisbatan 53 foizga koʻpdir.
Qurolli toʻqnashuvlar va ularning gumanitar inqirozi oqibatida halok boʻlgan tinch aholi soni keskin oshgan. BMT oʻtgan yili urush hududlarida 17000 ga yaqin tinch aholi vakillari halok boʻlganini maʼlum qilib, jumladan, Ukrainaning oʻzida deyarli 8000 kishi halok boʻlganini qayd etdi. Bu koʻrsatkich oʻtgan yilga nisbatan keskin 53 foizga oʻsgan.
BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrish seshanba kuni Ukraina va Sudandagi urushda halok boʻlganlar soni, Efiopiyadagi maktablar vayron qilingani va Suriyadagi suv infratuzilmasiga yetkazilgan zararni tilga olib, "dunyo tinch aholini himoya qila olmayapti", dedi.
“Tinch aholi uzoq vaqt davomida qurolli mojarolarning halokatli oqibatlaridan aziyat chekmoqda”, dedi Guterrish. "Ularni himoya qilish vaʼdamizga amal qilish vaqti keldi."
"Tinchlik - eng yaxshi himoya shaklidir", deya qoʻshimcha qilgan Bosh kotib.
BMTning 2022 yilda qurolli mojarolarda tinch aholini himoya qilish boʻyicha hisobotida keltirilishicha, qayd etilgan tinch aholi oʻlimi 53 foizga oshigan va mojarolar tufayli majburan koʻchirilganlar soni koʻpayib, yangi “rekord” oʻrnatgan.
Butun dunyo boʻylab “mojarolar, zoʻravonliklar, inson huquqlarining buzilishi va taʼqiblar tufayli” oʻz uylarini tark etishga majbur boʻlgan qochqinlar soni 100 million kishiga yetdi, deya qoʻshimcha qildi BMT rahbari.
Rossiyaning BMTdagi elchisi Vasiliy Nebenzya bilan yonma-yon oʻtirgan Guterrishning aytishicha, BMTning urush zonalarida tinch aholiga boʻlgan munosabat boʻyicha olib borgan tadqiqotlari shuni koʻrsatdiki, 117 milliondan ortiq odam, birinchi navbatda, urush tufayli ochlik bilan yuzma-yuz kelgan.
Bir yildan ortiq vaqt davomida Rossiya bosqiniga qarshi kurashayotgan Ukrainaning oʻzida BMT 8000 ga yaqin tinch aholi oʻlimi va 12500 dan ortiq jarohatlanish holatlarini qayd etgan, ammo haqiqiy raqamlar bundan ancha yuqori boʻlishi mumkin.
BMT Xavfsizlik Kengashining yigʻilishida Ukrainaning Gʻarbdagi tarafdorlari va Rossiya oʻrtasidagi savdo-sotiq qoralandi, bu boradagi koʻrsatkichlar dinamikasi oʻtgan yili rus armiyasi bosqinidan beri muntazam ortib bormoqda.
Fransiyaning BMTdagi elchisi Nikolya de River esa Rossiyaning Ukrainada, shuningdek, Markaziy Afrika Respublikasi va Malida “Vagner” xususiy harbiy kompaniyasi jangarilari sodir etgan huquqbuzarliklarni alohida taʼkidladi.
Amerika Qoʻshma Shtatlari elchisi Linda Tomas-Grinfildning aytishicha, tinch aholi oʻlimining koʻpayishi Ukrainadagi urushning insoniy qurbonlarini koʻrsatadi.
Elchi, shuningdek, Rossiyani Afrika va Yaqin Sharqdagi millionlab odamlarni “Ukrainada oziq-ovqatdan urush quroli sifatida” foydalanib, bir necha oy davomida Ukrainadan gʻalla joʻnatmalarini toʻsib qoʻygan holda oziq-ovqat xavfsizligiga tahdid solishda aybladi.
Uning soʻzlariga koʻra, 17 may kuni ikki oyga uzaytirilgan Qora dengiz portlaridan Ukraina gʻallasini joʻnatish imkonini beruvchi kelishuv “dunyoga umid nuri” boʻlgan.
Rossiyaning BMTdagi elchisi Nebenzya Qora dengiz boʻyicha kelishuv boʻyicha joʻnatilgan 30 million tonnadan ortiq donning juda oz qismi rivojlanayotgan mamlakatlarga ketganini va Rossiyadan oʻgʻitning asosiy tarkibiy qismi boʻlgan ammiak joʻnatilayotganini taʼkidladi.
Seshanba kuni Xavfsizlik Kengashi oldida soʻzga chiqqan Xalqaro Qizil Xoch qoʻmitasi prezidenti Miryana Spolyarich-Egger aʼzolarga "biz tinchgina gaplashib oʻtirgan bir paytda dunyo boʻylab mojarolar hududlaridagi son-sanoqsiz tinch aholi doʻzax azoblarini boshdan kechirmoqda", dedi.
“Istalgan daqiqada navbatdagi raketa ularning uyini, maktabini, shifoxonasini va undagi barcha odamlarni yoʻq qilishi mumkin”, dedi u.
"Istalgan haftada ular oziq-ovqat yoki dori-darmonlarsiz qolishi mumkin."
May oyida kengashga raislik qilgan Shveysariya prezidenti Alen Berse mojaroning barcha tomonlari xalqaro gumanitar qonunlarga rioya qilishlari shartligini aytdi.
“Mojarolar ochlikning asosiy omilidir. Borgan sari koʻproq odamlar oʻtkir oziq-ovqat yetishmovchiligiga duch kelmoqda", ularning aksariyati Kongo Demokratik Respublikasi, Sudan va Sohil kabi mojaro zonalarida "yoki zoʻravonlik endemik boʻlgan Haiti kabi hududlarda", degan Alen Barse.