Davlat rahbarlariga qilingan suiqasdlar — 2001-2022 yillar

2001 yil 16 yanvarda Kongo Demokratik Respublikasi (KDR) prezidenti Loran-Desire Kabila suiqasd natijasida halok boʻldi. Kabilaning qoʻriqchilaridan biri uni prezident saroyidagi kabinetida masofadan otib oʻldirgan. Shundan soʻng qotilning oʻzini boshqa qoʻriqchilar joyida otib tashlagan.

2001 yil 1 iyunda Nepal qiroli Birendra Bir Bikram Shoh otib oʻldirilgan. Qotil uning toʻngʻich oʻgʻli va taxt vorisi Dipendra edi. Qirol Birendra, qirolicha Ashvariya, ularning kenja oʻgʻli, qizi va qirollik oilasining yana besh aʼzosi oʻldirilgan.

2003 yil 12 martda Serbiya Bosh vaziri Zoran Jinjich Belgradda Hukumat uyi yaqinida snayper miltigʻidan otilgan ikkita oʻqdan halok boʻldi. U Belgrad shoshilinch tibbiy yordam markaziga yetkazilgan va operatsiyadan koʻp oʻtmay vafot etgan. Serbiya xavfsizlik xizmatlari Yugoslaviya Federativ Respublikasi Davlat xavfsizlik organlari maxsus operatsiyalar boshqarmasining sobiq xodimi, bosh vazirga qarata oʻq uzgan Zvezdan Yovanovichni, shuningdek, qotillikdagi bir qancha sheriklarini hibsga oldi. Bolqondagi eng yirik jinoiy guruhlardan biri boʻlgan Zemun klani deb ataladi. Jindich qotilligiga aloqador shaxslar ustidan sud jarayoni 2003 yil 22 dekabrda boshlangan va uch yildan ortiq davom etgan - 2007 yilning mayigacha. Bosh vazirga suiqasd uyushtirish va amalga oshirishda ayblangan 12 kishi jami 378 yil qamoq jazosiga hukm qilindi. Mahkumlarning bir qanchasi avval sobiq Yugoslaviya maxsus xizmatlarida ishlagan.

AQSh prezidenti Jorj Bush hayotiga bir necha bor suiqasd uyushtirilgan. 2005 yil 10 mayda Bushning Tbilisidagi Ozodlik maydonidagi nutqi paytida Gruziya fuqarosi Vladimir Arutyunyan AQSh va Gruziya prezidentlari turgan sahna tomon granata uloqtirgan. Grenada portlamadi. Tbilisi shahar sudining 2006 yil 11 yanvardagi qarori bilan Arutyunyan Gruziya va AQSh prezidentlari Mixail Saakashvili va Jorj Bushga suiqasd uyushtirishda aybdor deb topilib, muddatsiz qamoq jazosiga hukm qilindi.

2007 yil mart oyida Kolumbiya razvedka xizmatlari Jorj Bushning ushbu mamlakatga tashrifi chogʻida unga yaqinlashib kelayotgan suiqasd haqida maʼlumotlarga ega ekanligini maʼlum qildi. 2007 yilning mart oyida ham Iordaniya harbiy prokuraturasi 2006 yilning noyabrida qirollikka tashrifi chogʻida AQSh prezidenti Jorj Bushga suiqasd uyushtirish rejasi aniqlangani haqida eʼlon qildi. 2008 yilning may oyida Iordaniya Milliy xavfsizlik sudi qirollikning uch fuqarosini AQSh prezidentiga suiqasd uyushtirganlikda ayblab, 15 yilga ozodlikdan mahrum qildi. 2007 yilning iyun oyida Bolgariya razvedka idoralari Amerika prezidenti Bolgariya poytaxtiga tashrifi chogʻida unga suiqasd uyushtirish rejalashtirilgani haqida xabar bergan edi.

2008 yil 27 aprel: Kobuldagi harbiy paradda Afgʻoniston prezidenti Hamid Karzayga suiqasd uyushtirildi. Oʻlganlar va yaradorlar bor edi. Prezident jabrlanmagan.

2010 yil 4 avgust: Eron prezidenti Mahmud Ahmadinajodga suiqasd uyushtirildi. Nomaʼlum shaxs prezident kortejiga bomba uloqtirgan, shundan soʻng u qoʻlga olingan. Kortejga hamrohlik qilayotgan jurnalistlar bor mashinaga bitta bomba kelib tushgan. Urinish Hamadon shahrida amalga oshirilgan. Ahmadinijod hech qanday zarar koʻrmadi va davlat televideniyesi tomonidan rejalashtirilgan nutq soʻzladi.

2011 yil 3 mart: Madagaskar prezidenti Andri Radzuyelinga suiqasd uyushtirildi. Prezident korteji harakati vaqtida uning mashinasi ostidagi portlovchi qurilma ishga tushgan. Hech qanday zarar yoʻq. Davlat rahbari ketayotgan mashina portlashga qaramay, harakatni davom ettira oldi va xavfsiz tarzda Radzuyelina qarorgohiga yetib keldi.

2011 yil 3 iyun: Yaman prezidenti Ali Abdulla Solihga suiqasd uyushtirildi. Sanodagi prezident saroyiga yaqin joyda joylashgan masjidga qurollangan shaxslar oʻq uzdi. Yaman prezidenti yurakdan bir necha santimetr pastda joylashgan shrapnel parchasi, shuningdek, koʻkragi va yuzining ikkinchi darajali kuyishidan yaralangan. Anʼanaviy juma namoziga kelgan bosh vazir, bosh vazir oʻrinbosari, parlament spikeri va bir qancha siyosatchilar ham jarohatlangan. Prezident qoʻriqchisining toʻrt nafar aʼzosi halok boʻldi.

2011 yil 20 sentabr: Afgʻonistonning sobiq prezidenti (1992-2001) Burhoniddin Rabboniyning Kobuldagi uyida ikki xudkush-terrorchi oʻzini portlatib, uni oʻldirgan edi. Afgʻoniston Toliboni bu harakat uchun javobgarlikni oʻz zimmasiga oldi.

2011 yil 28 noyabr: Bagʻdod markazidagi parlament binosi avtoturargohida bomba oʻrnatilgan avtomobil portladi. Portlash oqibatida ikki kishi halok boʻldi, deputatlardan biri yaralandi. Maqsad Iroq bosh vaziri Nuriy al-Malikiy parlament yigʻilishida ishtirok etishi kerak boʻlgan paytda unga suiqasd uyushtirish edi. Portlash vaqtida bosh vazir hali parlament binosiga kelmagan edi.

2012 yil 22 fevral: Gudauta shahri yaqinida Abxaziya prezidenti Aleksandr Ankvabning hayotiga suiqasd uyushtirildi. Nomaʼlum shaxslar minani portlatib, soʻng prezident kortejini avtomatlardan oʻqqa tutgan. Aleksandr Ankvab jabrlanmadi. Soqchilardan biri voqea joyida, ikkinchi xavfsizlik xodimi keyinroq kasalxonada vafot etgan.

2012 yil 2 oktabr: Finlyandiya bosh vaziri Yurki Kataynenning qoʻriqchilari unga suiqasdning oldini olishdi. Voqea Turku shahrida saylovoldi tashviqoti vaqtida yuz bergan. Pichoq bilan qurollangan erkak bosh vazirga hujum qilgan. Qoʻriqchilar huquqbuzarni qoʻlga olgan.

2013 yil 29 aprel: Damashq markazida Suriya bosh vaziri Voil al-Xalqiy hayotiga suiqasd uyushtirildi. Suriya bosh vaziri Voil al-Xalqiy korteji oʻtayotgandagi portlash oqibatida oʻn kishi halok boʻldi, 13 kishi yaralandi. Halok boʻlganlar orasida Al-Xalqiyning shaxsiy qoʻriqchisi ham bor, bosh vazirning oʻzi esa jabrlanmagan.

2015 yilning 26 may: nomaʼlum qurolli shaxslar Liviya bosh vaziri Abdulla at-Taniga suiqasd uyushtirishdi. Liviya bosh vaziri parlament majlisini tark etgach, qurollangan odamlar uning mashinasiga qarata oʻt ochgan. Bosh vazir jabrlanmagan, uning tansoqchilaridan biri yaralangan.

2015 yilning 28 sentabr: Maldiv orollari prezidenti Abdulla Yamin Saudiya Arabistonidan haj ziyoratini ado etib, qaytayotganda uning hayotiga suiqasd uyushtirildi. U shtat poytaxti Male shahriga yetib kelganida uning qayigʻida portlash sodir boʻldi. Prezidentning rafiqasi va yordamchisi yengil tan jarohatlari olib, shifoxonaga yotqizilgan.

2016 yilning 15 iyulidan 16 iyuliga oʻtar kechasi: Turkiyada davlat toʻntarishiga urinish sodir boʻlganida isyonchi harbiylar Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdoʻgʻon dam olayotgan Marmarisdagi mehmonxonaga hujum qildi. Hujum Erdoʻgʻon mehmonxonani tark etganidan bir necha daqiqa oʻtib amalga oshirilgan. Suiqasdning oldini olish uchun ikki politsiyachi halok boʻldi.

2018 yil 23 iyun: Zimbabve prezidenti Emmerson Mnangagvaning saylovoldi mitingi boʻlib oʻtgan Bulavayodagi “Oq shahar” stadionida portlash sodir boʻldi. Davlat rahbari jabrlanmagan va muvaffaqiyatli evakuatsiya qilingan. Rasmiylar va politsiya xodimlari yaralangan.

2018 yil 4 avgust: Venesuela prezidenti Nikolas Maduroga suiqasd uyushtirildi. Voqea milliy bolivar gvardiyasi tashkil etilishining navbatdagi sanasiga toʻgʻri kelgan parad vaqtida yuz bergan. Urinish bir nechta samolyot tomonidan portlovchi moddalar bilan amalga oshirilgan. Oqibatda yetti nafar harbiy jarohatlangan. Davlat rahbari jabrlanmagan.

2018 yil 17 oktabr: Pont-Ruj shahrida mustaqil Gaiti asoschisi Jan-Jak Dessalines vafotining 212 yilligiga bagʻishlangan tadbirlar chogʻida Gaiti prezidenti Jovenel Moise hayotiga suiqasd uyushtirildi. Davlat va uning birinchi hukmdori imperator Jak I milliy qahramon yodgorligiga gul qoʻyish vaqtida hujumchilar prezidentga qarata oʻt ochishgan. Davlat rahbari jabrlanmagan. Yana 2021 yil 7 iyulga oʻtar kechasi nomaʼlum shaxslar Gaiti rahbarining qarorgohiga hujum qilishdi. Navbatdagi suiqasddan Gaiti prezidenti Jovenel Moise va rafiqasi ogʻir yaralangan. Gaitidagi huquq-tartibot idoralari 28 nafar gumondor shaxsni aniqlagan, ulardan 26 nafari Kolumbiya fuqarolari, 23 kishi hibsga olingan.

2020 yil 9 mart: Sudan bosh vaziri Abdulloh Hamdokni ishga olib ketayotgan karvonga hujum uyushtirildi. Kortej yoʻlida portlovchi qurilma ishga tushgan, shundan soʻng konvoyda oʻt ochilgan. Bosh vazir jabrlanmagan, faqat uning hamrohlaridan biri yengil jarohat olgan.

2020 yil 9 oktabr: Qirgʻizistonning sobiq prezidenti (2011-2017) Almazbek Atambayevga suiqasd uyushtirildi. Uning mashinasiga oʻq otilgan, siyosatchi jabrlanmagan.

2021 yil 20 iyul: Mali muvaqqat prezidenti Assimi Goitga Qurbon hayiti munosabati bilan poytaxtdagi Katta masjidda oʻqilayotgan namoz vaqtida qurollangan ikki kishi hujum qilgan. Mali rahbari jabrlanmagan. Maxsus xizmatlar hujumchini qoʻlga olish va zararsizlantirishga muvaffaq boʻldi.

2022 yil 8 iyul: Yaponiyaning Nara shahrida sobiq bosh vazir (2006-2007, 2012-2020) Sindzo Abe koʻchadagi chiqish paytida hujumga uchradi. U voqea joyidan hushsiz holda olib ketilgan. Abe boʻyin va koʻkragidan yaralangan va qon yoʻqotishdan kasalxonada vafot etgan. Dafn marosimi 12 iyul kuni boʻlib oʻtdi. Siyosatchini otgan 41 yoshli Tetsuya Yamagami qoʻlga olish vaqtida qarshilik koʻrsatmadi va jinoyatini tan oldi.

2022 yil 1 sentabr: Argentina vitse-prezidenti Kristina Kirshner mashinasidan tushib, tarafdorlari olomon orasidan uyiga ketayotganida qurollangan shaxs uni oʻldirmoqchi boʻldi. Hujumchi Kirchnerga qaratgan qurol oʻqlangan, biroq otilmagan. Hujumchi 35 yoshli braziliyalik, politsiya uni hibsga oldi. Kristina Kirshnerning oʻzi hech qanday zarar koʻrmadi.